HIV/AIDS là gì? Triệu chứng, Nguyên nhân và Cách điều trị

HIV/AIDS là một trong những căn bệnh xã hội thế kỷ đã khiến bao thế hệ người ngã xuống vì nó. Hầu như ai cũng đã nghe qua căn bệnh này một lần nhưng rất chưa chắc ai cũng đã hiểu đúng về nó.

Những sai lầm trong hiểu biết về HIV/AIDS sẽ khiến chúng ta có cái nhìn không thiện cảm với những bệnh nhân không may mắc phải căn bệnh thế kỷ này. Bài viết sau đây, CCRD sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản cần nhớ về HIV/ AIDS là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị phù hợp.

HIV là gì?

HIV là viết tắt của Human Immunodeficiency Virus. Đó là một loại vi-rút phá vỡ một số tế bào CD4 trong hệ thống miễn dịch, hay còn gọi là tế bào T – có chức năng bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh xâm nhập. Khi HIV làm tổn thương hệ thống miễn dịch này, người bệnh sẽ dễ bị nhiều loại bệnh nhiễm trùng mà một người bình thường có thể chống lại được. Bạn sẽ dễ bị ốm và thậm chí tử vong do các bệnh nhiễm trùng mà cơ thể bạn bình thường có thể chống lại.

Một khi bạn nhiễm HIV, vi rút sẽ ở trong cơ thể bạn suốt đời. Không có cách chữa khỏi HIV, nhưng thuốc có thể giúp bạn khỏe mạnh.

Xem thêm

Xét nghiệm NIPT là gì? Độ chính xác và chi phí khám bạn nên biết

Dịch vụ Xét nghiệm ADN Huyết Thống Cha Con hết bao nhiêu tiền ? Ở đâu tốt ?

[DANH SÁCH] 10 PHÒNG KHÁM ĐÔNG Y TỐT Ở TP.HCM 2022

AIDS là gì?

AIDS là viết tắt của hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải. Đây là giai đoạn cuối của quá trình lây nhiễm HIV. Nó xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể bị tổn thương nặng vì vi rút. Không phải tất cả mọi người nhiễm HIV đều phát triển thành AIDS.

Theo nghiên cứu, một người lớn khỏe mạnh thường có số lượng CD4 từ 500 đến 1600 trên milimet khối. Với người nhiễn HIV bị suy giảm hệ miễn dịch, khi số lượng CD4 giảm xuống dưới 200 tế bào CD4 trên một milimét khối máu (200 tế bào / mm3) thì sẽ được chẩn đoán mắc bệnh AIDS.

Nếu bệnh AIDS phát triển, điều đó có nghĩa là hệ thống miễn dịch của người bệnh đã bị tổn thương nghiêm trọng và suy yếu đến mức không còn có thể phản ứng thành công chống lại hầu hết các bệnh nhiễm trùng khác.

Nguyên nhân mắc phải HIV/AIDS

Một người bị HIV/AIDS khi máu, tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo của người đã bị nhiễm xâm nhập vào cơ thể bệnh nhân mới. Điều này có thể xảy ra theo một số cách như sau:

Quan hệ tình dục không an toàn: Bạn có thể bị nhiễm bệnh nếu quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc đường miệng với đối tác bị nhiễm bệnh mà máu, tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo xâm nhập vào cơ thể bạn. Vi rút có thể xâm nhập vào cơ thể bạn qua vết loét ở miệng hoặc vết rách nhỏ, đôi khi phát triển ở trực tràng hoặc âm đạo khi sinh hoạt tình dục.
Do dùng chung kim tiêm: Dùng chung dụng cụ tiêm chích ma túy (kim tiêm và ống tiêm) bị ô nhiễm khiến bạn có nguy cơ cao bị nhiễm HIV và các bệnh truyền nhiễm khác, chẳng hạn như viêm gan.
Do đường truyền máu: Trong một số trường hợp, vi-rút có thể lây truyền qua đường truyền máu. Các bệnh viện và ngân hàng máu sàng lọc nguồn cung cấp máu để tìm HIV, vì vậy nguy cơ này là rất nhỏ. Tuy nhiên rủi ro có thể cao hơn ở các quốc gia có thu nhập thấp không có khả năng sàng lọc tất cả máu đã hiến.
Đường từ mẹ sang con: Người mẹ bị nhiễm bệnh có thể truyền vi-rút sang con của họ. Những bà mẹ nhiễm HIV và được điều trị nhiễm trùng trong thời kỳ mang thai có thể giảm đáng kể nguy cơ cho trẻ.

Các triệu chứng của HIV/AIDS

Các triệu chứng của HIV khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn nhiễm trùng. Hầu hết những người bị nhiễm HIV không biết rằng họ đã bị nhiễm. Các triệu chứng ban đầu có thể xảy ra tại thời điểm chuyển đổi huyết thanh – giai đoạn phát triển của các kháng thể chống lại HIV bên trong cơ thể và thường diễn ra từ một đến hai tháng sau khi nhiễm trùng xảy ra.

Ngay sau khi nhiễm bệnh, một số người bị bệnh có thể không có triệu chứng hoặc triệu chứng giống như bệnh cúm bao gồm:

Sốt.
Tiêu chảy
Ho
Ớn lạnh.
Mệt mỏi.
Viêm họng.
Đau cơ, đau khớp.
Đổ mồ hôi trộm.
Phát ban.
Sưng hạch bạch huyết.
Các vết loét ở miệng.

Nếu không được điều trị, người bệnh cũng có thể phát triển đến giai đoạn AIDS và mắc các bệnh nặng như bệnh lao (TB), viêm màng não do cryptococcus, nhiễm trùng nặng do vi khuẩn và ung thư như u lympho và sarcoma Kaposi.

Các giai đoạn của bệnh HIV/AIDS

Bệnh HIV có ba giai đoạn chính:

Giai đoạn 1: HIV cấp tính
Một số người có các triệu chứng giống như cúm một hoặc hai tháng sau khi họ bị nhiễm HIV. Các triệu chứng này thường biến mất trong vòng một tuần đến một tháng.

Giai đoạn 2: Giai đoạn mãn tính / tiềm ẩn lâm sàng
Sau giai đoạn cấp tính, người bệnh có thể nhiễm HIV trong nhiều năm mà không cảm thấy mắc bệnh. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn vẫn có thể lây truyền HIV cho người khác ngay cả khi bạn cảm thấy khỏe mạnh.

Giai đoạn 3: AIDS
AIDS là giai đoạn tiến triển cuối của bệnh HIV. Thời gian từ khi nhiễm HIV đến khi bị bệnh AIDS có thể từ 10–15 năm, đôi khi dài hơn, nhưng đôi khi ngắn hơn. Trong giai đoạn này, HIV đã làm suy yếu nghiêm trọng hệ thống miễn dịch của bạn và các bệnh nhiễm trùng cơ hội có nhiều khả năng khiến bạn bị bệnh.

*Nhiễm trùng cơ hội: là những bệnh mà một người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh thường có thể chống lại. Khi HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS, những căn bệnh này lợi dụng hệ thống miễn dịch suy yếu của bạn.

Một số bệnh nhiễm trùng cơ hội mà người bệnh AIDS dễ mắc phải như:

Viêm phổi
Bệnh lao
Nấm miệng
Viêm màn não do nấm cryptococus
Các loại ung thư như ung thư hạch, u thư cổ tử ung, u lympho nguyên phát hệ thần kinh trung ương,…

Cách điều trị HIV/AIDS

Phương pháp điều trị HIV/AIDS hiệu quả nhất là sử dụng thuốc kháng vius (ART). Đây là sự kết hợp của một số loại thuốc nhằm mục đích kiểm soát lượng virus trong cơ thể người bệnh. Thuốc kháng virus sẽ làm chậm tốc độ phát triển của chúng. Khi dùng những loại thuốc này có thể làm giảm lượng vi rút trong cơ thể và giúp người bệnh trở nên khỏe mạnh.

Sau khi bắt đầu điều trị, điều quan trọng là bạn phải dùng thuốc đúng như lời bác sĩ dặn. Khi điều trị không có kết quả, thường là do HIV đã kháng thuốc. Điều này có thể xảy ra nếu bạn không dùng thuốc đúng cách.

Có những cách điều trị khác mà bạn có thể thực hiện bao gồm:

Giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn mạnh mẽ bằng cách ăn uống đúng cách, bỏ hút thuốc và học cách tránh nhiễm trùng.
Theo dõi số lượng CD4 + (bạch cầu) của bạn để kiểm tra ảnh hưởng của vi rút đối với hệ thống miễn dịch của bạn.
Gặp chuyên gia tư vấn để giúp bạn xử lý những cảm xúc mạnh và căng thẳng có thể xảy ra sau khi chẩn đoán HIV.
Giảm căng thẳng để bạn có thể kiểm soát bệnh HIV tốt hơn.
Học cách sống chung với HIV để giữ hệ thống miễn dịch của người bệnh được mạnh mẽ hơn.

Cách phòng ngừa HIV/AIDS

Ngày nay, có nhiều công cụ hơn bao giờ hết để ngăn ngừa HIV. Bạn có thể áp dụng một số cách phòng ngừa HIV.AIDS phổ biến như:

Kiêng quan hệ tình dục (không quan hệ tình dục), không bao giờ dùng chung kim tiêm và sử dụng bao cao su đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục.
Quan hệ một vợ một chồng giữa các bạn tình chưa nhiễm bệnh.
Quan hệ tình dục không thâm nhập.
Bạn cũng có thể sử dụng các loại thuốc dự phòng HIV như thuốc dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) và thuốc dự phòng sau phơi nhiễm (PEP).
Quan hệ tình dục giữa hai người khi một trong hai người nhiễm HIV nhưng đang điều trị ARV và có tải lượng vi rút không phát hiện được
Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm đối với người không nhiễm HIV.
Cắt bao quy đầu cho nam giới do y tế tự nguyện làm giảm khả năng nam giới nhiễm HIV từ phụ nữ.

Một số lưu ý

Khi bị nhiễm HIV/AIDS, người bệnh cần phải lưu ý một số điều như sau:

Quần áo, đồ vải dính máu người bệnh phải được ngâm nước tẩy 0,1-0,5% trong 30 phút rồi giặt lại bằng xà phòng; nếu dính các chất đặc như chất nôn, phân thì phải gột nước cho sạch bớt trước khi ngâm Javen và giặt lại. Với các loại rác có máu (giấy, bông, băng gạc, kim tiêm…), cần cho vào 2 lần túi nylon, buộc lại trước khi bỏ vào thùng rác.
Bệnh nhân phải dùng riêng một số đồ dùng như khăn tắm, khăn mặt, bàn chải đánh răng, dao cạo, cái nạo lưỡi, đồ làm móng tay, kim tiêm…
Khi máu và chất tiết của người bệnh rơi vãi ra ngoài, dùng giấy hoặc vải hút nước lau sạch, sau đó lau nơi vấy bẩn bằng nước xà phòng rồi lau lại bằng nước Javen hoặc cồn 70 độ.
Người trong gia đình nên mang găng tay cao su khi chăm sóc vết thương hay giặt đồ cho bệnh nhân nhiễm HIV. Nếu bị dính máu, dịch tiết của bệnh nhân thì rửa sạch ngay bằng nước xà phòng, sau đó dùng cồn 70 độ sát trùng lại.
Nếu người trong gia đình bị những vật bén nhọn dùng cho bệnh nhân nhiễm HIV (như kim tiêm, dao cạo) làm bị thương, cần nặn ngay máu ra, rửa vết thương bằng nước sạch và xà phòng, sát trùng bằng cồn 70 độ. Sau đó, phải liên hệ ngay với các cơ sở điều trị để được hướng dẫn điều trị dự phòng.
Trong quan hệ tình dục với người nhiễm HIV/AIDS, phải luôn sử dụng bao cao su. Còn những biểu hiện tình cảm khác như vuốt ve, nắm tay… không làm lây bệnh.
Về ăn uống, cần cho bệnh nhân ăn uống đầy đủ các chất (thịt, cá, trứng, gan, đậu, rau củ, trái cây). Nếu người bệnh chán ăn, buồn nôn thì cho ăn uống từng chút một và chia thành nhiều bữa. Tránh cho ăn rau sống vì nó khó tiêu và dễ gây nhiễm trùng. Nếu bệnh nhân hay nôn, nên cho dùng thức ăn lỏng. Trong trường hợp tiêu chảy kéo dài, cần sử dụng thức ăn mềm, nghiền nát, tránh các loại gia vị, uống nhiều nước.
Về thuốc điều trị, bệnh nhân và người nhà không được tự ý mua và sử dụng thuốc. Thuốc phải do bác sĩ chuyên khoa quy định dựa vào quá trình thăm khám, theo dõi và làm các xét nghiệm.