Rối loạn sắc tố da ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị

Rối loạn sắc tố da ở trẻ em là như thế nào?

Rối loạn sắc tố da ở trẻ em là hiện tượng tình trạng biến đổi và rối loạn tại chỗ của tế bào chứa sắc tố trên da. Nguyên nhân có thể bao gồm các đột biến liên quan đến quá trình biệt hóa và di chuyển của tiền chất tế bào sắc tố trong hệ thống thần kinh.  Hoặc quá trình tăng sinh và hoạt động của các tế bào sắc tố trưởng thành.

Màu da của con người chủ yếu phụ thuộc vào hai loại melanin: eumelanin có màu nâu đen và pheomelanin có màu vàng đỏ. Sự khác biệt về số lượng, kích thước và phân bố các melanosome trong melanocytes và keratinocytes đóng vai trò trong sự khác biệt về sắc tộc và màu da.

Rối loạn sắc tố da ở trẻ em có thể xuất hiện trên toàn bộ cơ thể hoặc chỉ trên một số vùng da như mặt hoặc tay.

Phân loại rối loạn sắc tố da thường gặp ở trẻ 

Tăng sắc tố da ở trẻ

Dưới đây là một số loại rối loạn tăng sắc tố da bẩm sinh:

• Bớt xanh (Nevus of Ota): Đây là một bệnh tăng sắc tố da bẩm sinh và không gây nguy hiểm. Vết bớt có màu nâu, nâu đen hoặc xanh đen, không có độ cao so với da bình thường, và không đi kèm với việc mọc lông. Vết bớt này có thể xuất hiện trên một hoặc cả hai bên mặt. Tỷ lệ xảy ra của rối loạn này dao động từ 0,2-0,6%, thường thấy nhiều hơn ở phụ nữ so với nam giới. Bệnh có thể được chia thành 5 mức độ tổn thương khác nhau dựa trên sự phân bố của tế bào sắc tố, đại thực bào, và mật độ túi chứa chất sắc tố trong các tầng cấu trúc da.
• Bớt nâu (Cafe au lait): Đây cũng là một rối loạn tăng sắc tố da bẩm sinh trên vùng mặt. Vết bớt có màu nâu, có thể đồng nhất hoặc không đồng nhất, thường xuất hiện trên má và vùng thái dương. Nguyên nhân gây ra bệnh vẫn chưa được hiểu rõ. Hiện tại, các phương pháp điều trị vẫn còn hạn chế do khả năng tái phát thường xuyên của bệnh. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể cải thiện màu sắc của vùng da bị tổn thương thông qua việc sử dụng phương pháp điều trị bằng laser.
• Bớt xanh mông cổ: Đây là một loại bớt lành tính, thường xuất hiện trên lưng, mông, đùi hoặc thân người, ít phổ biến trên vùng mặt. Đây là những đốm màu xanh lam hoặc xanh xám phẳng với hình dạng bất thường, thường xuất hiện ngay từ khi mới sinh hoặc sau đó không lâu. Bớt này thường tự giảm đi trong quá trình phát triển của trẻ. Loại bớt này rất phổ biến ở trẻ em châu Á và cũng thường gặp ở trẻ em có làn da sậm màu, bao gồm cả những người có nguồn gốc Ấn Độ và Châu Phi.

Giảm sắc tố da ở trẻ

Bớt giảm sắc tố bẩm sinh đặc trưng bởi các vùng da có màu trắng nhạt, có ranh giới rõ ràng, có kích thước từ vài centimet đến lớn hơn. Các bớt giảm sắc tố có biên không đều, thậm chí có hình dạng uốn lượn nhưng vẫn có đường ranh giới rõ ràng với vùng da bình thường.

Bớt giảm sắc tố bẩm sinh được phân loại thành nhiều dạng khác nhau dựa trên mô hình phân bố, bao gồm:

• Bớt giảm sắc tố đơn độc
• Bớt giảm sắc tố phân đoạn
• Bớt giảm sắc tố thành dải

Nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn sắc tố da ở trẻ 

Nguyên nhân gây rối loạn sắc tố da ở trẻ em bao gồm:

Tăng sắc tố da

• Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời có chứa nhiều tia tử ngoại gây tăng sắc tố da.
• Sự ảnh hưởng của hormone nội tiết trong cơ thể.
• Rối loạn quá trình chuyển hóa gây tăng sắc tố da.
• Yếu tố di truyền như chủng tộc và dòng họ

Giảm sắc tố da

• Nguyên nhân gây bệnh bạch biến vẫn chưa được tìm ra rõ ràng, tuy nhiên, giảm sắc tố da ở trẻ em thường xảy ra trong một số tình trạng như lang ben, sẹo hoặc bỏng.
• Bôi các loại hóa chất như Corticoid, thủy ngân có trong thành phần kem chống nắng hoặc một số loại thuốc trị bệnh cũng có thể gây giảm sắc tố da.

Biểu hiện thường gặp khi trẻ bị rối loạn sắc tố da

Rối loạn sắc tố da ở trẻ em thường có hai dạng biểu hiện phổ biến như sau:

• Tăng sắc tố da: Trên cơ thể của trẻ, có xuất hiện các đốm nâu có màu sắc đậm nhạt khác nhau, kích thước từ nhỏ đến lớn, không đồng đều. Những đốm này có thể xuất hiện cục bộ hoặc xen kẽ trên da, hoặc hình thành thành từng mảng liền mạch.
• Giảm sắc tố da: Trên da trẻ em, có xuất hiện các đốm nhạt màu được tổ chức thành từng nhóm, hoặc có những vùng da mất màu trên niêm mạc hoặc bề mặt da.

Cách điều trị rối loạn sắc tố da ở trẻ em

Điều trị bằng phương pháp y học

Phương pháp điều trị rối loạn sắc tố da ở trẻ không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, đôi khi một số vùng da bị bệnh có thể tự khỏi sau một thời gian nhất định. Trong trường hợp không tự khỏi, cha mẹ có thể xem xét một số phương pháp điều trị sau đây:

• Sử dụng thuốc bôi ngoài da: Các mẹ có thể sử dụng thuốc bôi ngoài da chứa alpha hydroxyl acids và retinoids theo sự chỉ định của bác sĩ. Các thành phần này có tác dụng điều trị các vấn đề liên quan đến tăng sắc tố da.
• Phương pháp peels: Sử dụng peels để làm sáng vùng da bị tối màu.
• Liệu pháp IPL (Intense Pulsed Light): Sử dụng ánh sáng tập trung để tiêu diệt các đốm sắc tố trên da.
• Liệu pháp laser: Sử dụng laser để tái tạo bề mặt da.

Ngoài ra, một số loại mặt nạ từ thiên nhiên như dầu tầm xuân, dưa leo, nước cốt chanh và nha đam cũng có thể giúp làm trắng sáng làn da tối màu của trẻ. Các mẹ có thể thực hiện các phương pháp này tại nhà để tái tạo da cho trẻ.

Điều trị bằng phương pháp tâm lý

Cách phòng tránh rối loạn sắc tố da ở trẻ

Dựa trên nguyên nhân gây ra rối loạn tăng sắc tố ở trẻ, cha mẹ có thể phòng ngừa cho trẻ để tránh gặp phải tình trạng bệnh này như sau:

• Hạn chế thời gian trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mạnh
• Chăm sóc vết thương da của trẻ một cách cẩn thận để tránh viêm nhiễm và sẹo
• Tránh để trẻ tiếp xúc với hóa chất và kim loại nặng khi còn quá nhỏ
• Bổ sung dinh dưỡng: Nên đảm bảo trẻ được ăn các thực phẩm giàu sinh tố để làn da trẻ tươi sáng và mềm mịn hơn.
• Sử dụng kem chống nắng: Khi trẻ ra khỏi nhà, nên sử dụng kem chống nắng phù hợp với loại da của trẻ để bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời.
• Cẩn trọng với thuốc dùng cho trẻ: Lưu ý các thành phần khi sử dụng thuốc cho trẻ, để tránh tình trạng rối loạn hormone trong cơ thể trẻ.