Thoát vị đĩa đệm là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Cho đến hiện tại, vẫn có nhiều người nghĩ rằng việc mắc bệnh thoát vị đĩa đệm chỉ xảy ra ở những người lớn tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, thời gian gần đây thì tỉ lệ người trẻ tuổi mắc bệnh này ngày càng nhiều. Nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tàn phế suốt đời.

Để điều trị dứt điểm tình trạng này, CCRD đã tổng hợp một số thông tin cơ bản quan trọng về thoát vị đĩa đệm nhằm giúp người bệnh biết nhiều hơn về bệnh, cũng như biết cách phòng ngừa và một số phương pháp chữa bệnh an toàn, hiệu quả.

Tổng quan về bệnh thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là bệnh gì?

Thoát vị đĩa đệm là một trong những đệm cao su (đĩa đệm) nằm giữa các xương (đốt sống) xếp chồng lên nhau để tạo nên cột sống của bạn. Một đĩa đệm cột sống có một trung tâm mềm, giống như thạch (nhân) được bao bọc trong một lớp cao su bên ngoài cứng hơn (vòng). Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống chệch ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi, chèn ép vào ống sống hay các rễ dây thần kinh gây tê bì, đau nhức.

Bất kỳ đoạn cột sống nào cũng có thể bị thoát vị đĩa đệm nhưng phổ biến nhất là thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng và thoát vị đĩa đệm cổ, do các vị trí này chịu nhiều ảnh hưởng nhất từ thói quen sinh hoạt hằng ngày.

Xem thêm

5 Bác sĩ chữa thoát vị đĩa đệm giỏi và uy tín tại TPHCM

6+ bài thuốc chữa thoát vị đĩa đệm bằng Đông Y hiệu quả

Châm cứu chữa thoát vị đĩa đệm có hiệu quả không?

Nguyên nhân

Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan như:

• Lao động, mang vác vật nặng sai cách, sai tư thế dẫn đến thoát vị đĩa đệm.
• Bị chấn thương do một số lực tác động mạnh như té ngã, chơi thể thao, tai nạn giao thông,… làm thay đổi cấu trúc và vị trí của đĩa đệm.
• Tuổi tác càng cao dẫn đến sự thoái hóa tự nhiên, vòng sụn bên ngoài bị xơ hóa, cột sống không còn mềm mại, lượng nước và chất nhầy trong nhân cũng giảm đi nên nguy cơ càng mắc bệnh càng cao.
• Cân nặng dư thừa cũng làm tăng áp lực lên cột sống dẫn đến nguy cơ thoát vị đĩa đệm.
• Mắc các bệnh lý về cột sống như gù vẹo cột sồng, thoái hóa cột sống,…
• Do đặc thù các công việc thường xuyên kéo, đẩy, gập người, khiêng vác nặng hay nhân viên văn phòng ít vận động.
• Đi giày cao gót cũng làm tăng nguy cơ bị lồi đĩa đệm, thoát vị.

Triệu chứng

Hầu hết thoát vị đĩa đệm xảy ra ở phần thắt lưng và chúng cũng có thể xảy ra ở cổ. Các dấu hiệu và triệu chứng sẽ phụ thuộc vào vị trí của đĩa đệm. Thoát vị đĩa đệm thường ảnh hưởng đến một phần cơ thể với các dấu hiệu bao gồm:

• Đau tay hoặc chân: Nếu thoát vị đĩa đệm ở lưng dưới, bên cạnh cơn đau ở thắt lưng, bạn thường sẽ cảm thấy đau ở mông, đùi và bắp chân. Bạn cũng có thể bị đau ở một phần của bàn chân.

Đối với thoát vị đĩa đệm ở cổ, thông thường bạn sẽ cảm thấy đau nhất ở vai và cánh tay. Cơn đau này có thể lan vào cánh tay hoặc chân khi bạn ho, hắt hơi hoặc di chuyển vào một số tư thế nhất định, có thể kèm theo tình trạng nóng rát.

• Tê hoặc ngứa ran: Những người thoát vị đĩa đệm thường sẽ bị tê hoặc ngứa ran ở phần cơ thể bởi các dây thần kinh cũng bị ảnh hưởng.
• Các cơ quan dần trở nên yếu đi: Các cơ được phục vụ bởi các dây thần kinh bị ảnh hưởng có xu hướng yếu đi. Điều này có thể khiến bạn vấp ngã hoặc ảnh hưởng đến khả năng nâng hoặc giữ đồ của bạn.

Lưu ý: Bạn có thể bị thoát vị đĩa đệm mà không có triệu chứng. Bạn có thể không biết mình mắc bệnh này trừ khi bạn đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và thăm khám.

Đối tượng dễ bị thoát vị đĩa đệm 

Thoát vị đĩa đệm thường gặp ở một số đối tượng sau:

• Người có tiền sử bị thoái hóa cột sống, chấn thương hoặc mắc các bệnh bẩm sinh như trượt đốt sống, vẹo cột sống,…
• Những người thường xuyên làm công việc nặng nhọc như mang vác, thợ hồ,…
• Người có thói quen sinh hoạt không khoa học như kê cao gối ngủ, ngồi làm việc, học tập không đúng tư thế.
• Những người mắc bệnh tiểu đường, viêm đa khớp, gout,… có nguy cơ cao bị thoát vị đĩa đệm.
• Người già, người lớn tuổi
• Những người làm công việc đòi hỏi phải thay đổi tư thế liên tục như vũ công, vận động viên,…
• Nhân viên văn phòng, thợ may, lái xe, nhân viên bán hàng và những người thường xuyên phải đứng hoặc ngồi lâu.

Thoát vị đĩa đệm gây ra những biến chứng nguy hiểm nào?

Thoát vị đĩa đệm có gây ra những biến chứng nguy hiểm không chính là thắc mắc của rất nhiều người đang mắc phải tình trạng này. Bệnh sẽ gây ra những cơn đau rất khó chịu và gây phiền toái, ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của người bệnh.

Về mặt chủ quan, nếu không điều trị kịp thời hoặc áp dụng sai phương pháp có thể sẽ để lại nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe như:

• Khó cử động tứ chi và mất khả năng lao động.
• Tổn thương dây thần kinh cánh tay.
• Gây rối loạn cảm giác, tê bì tay chân, mất cảm giác nóng lạnh.
• Dây thần kinh tọa bị tổn thương, không nhấc được mũi và gót chân, lâu ngày cơ chân bị teo.
• Rối loạn chức năng bàng quang hoặc ruột, tiểu tiện và đại tiện không tự chủ.
• Liệt, tàn phế.

Cách phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm 

Để giúp ngăn ngừa thoát vị đĩa đệm, người bệnh buộc làm theo các gợi ý dưới đây:

• Tập thể dục đều đặn, thực hiện các bài tập vận động: Các bài tập yoga, vận động thể thao như bơi lội, đi bộ,… là cách giúp tăng cường cơ bắp làm ổn định và hỗ trợ cột sống.
• Duy trì tư thế tốt: Điều này làm giảm áp lực lên cột sống và đĩa đệm của bạn. Giữ lưng thẳng và thẳng hàng, đặc biệt khi ngồi trong thời gian dài. Nâng vật nặng đúng cách, để chân thực hiện tất cả các công việc thay vì lưng.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Cân nặng dư thừa gây thêm áp lực lên cột sống và đĩa đệm, khiến chúng dễ bị thoát vị hơn.
• Không sử dụng bất kỳ chất kích thích nào: Không hút thuốc, không dùng chất kích thích và hạn chế bia rượu.
• Kiểm tra tình trạng sức khỏe 6 tháng/lần: Giúp người bệnh biết được tình trạng bệnh của mình để tìm cách điều trị kịp thời, tránh gây những biến chứng nguy hiểm về sau.

Thoát vị đĩa đệm có thể chữa khỏi không?

Thoát vị đĩa đệm có thể chữa khỏi không còn tùy thuộc vào các yếu tố chủ yếu như:

• Tình trạng thoát vị đĩa đệm: Tùy thuộc vào tình trạng thoát vị đĩa đệm mà thời gian hồi phục sẽ nhanh hay chậm. Mặc dù các triệu chứng đau, tê liệt, yếu cơ ở một số bộ phận do hội chứng đĩa đệm gây ra có thể khiến người bệnh khó chịu. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chữa trị chúng hiệu quả bằng cách ứng dụng các phương pháp vật lý trị liệu mà không cần thuốc hay phẫu thuật.
• Sự kiên trì của bệnh nhân: Do đĩa đệm bị tổn thương trong một khoảng thời gian dài, vì thế để thu được kết quả tích cực như mong muốn, người bệnh cần kiên trì chữa trị ít nhất vài tháng.

Tổng hợp các phương pháp chữa thoát vị đĩa đệm an toàn và hiệu quả

Hiện nay, rất nhiều phương pháp có thể điều trị được thoát vị đĩa đệm nhưng ở mỗi phương pháp đều sẽ có ưu điểm nổi bật và hạn chế riêng như sau:

Thực hiện các bài tập cho người bị thoát vị đĩa đệm

Một số bài tập phù hợp rất có ích trong việc hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm. Các bài tập thể dục thể thao như yoga, vận động các bộ môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ hoặc đạp xe đúng cách,… với cường độ luyện tập vừa phải giúp người bệnh giảm áp lực lên cột sống, nhờ vậy giảm các cơn đau, tăng sự dẻo dai cho xương khớp, đẩy nhanh tiến trình hồi phục bệnh.

Tuyệt đối tránh những bộ môn như: tập gym, chơi golf, cầu lông, tennis, bóng đá, bóng rổ…; đồng thời hạn chế các động tác ngồi xổm, vận động mạnh hoặc chạy nhảy lên xuống.

Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm

Người mắc bệnh thoát vị đĩa đệm thông thường sẽ không cần phẫu thuật. Người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi dưỡng sức và kết hợp với phương pháp vật lý trị liệu sẽ giúp cải thiện tình trạng sau 4-6 tuần. Tùy vào mức độ tổn thương, vị trí cũng như các biến chứng của bệnh thì bệnh nhân mới nên can thiệp phẫu thuật như:

• Điều trị nội khoa thất bại sau 6-8 tuần
• Xuất hiện các triệu chứng mất kiểm soát của bàng quang, đường ruột.
• Người bệnh gặp phải các cơn đau đột ngột vùng thoái vị, , cùng với đó là cảm giác đau đớn dữ dội dù đã sử dụng các biện pháp điều trị bảo tồn khác nhau.

Điều trị bằng thuốc Tây y 

Cách điều trị thoát vị đĩa đệm theo triệu chứng lâm sàng phổ biến mà nhiều người thường áp dụng là sử dụng thuốc tây y. Tùy vào mức độ tổn thương của mỗi người, để cải thiện tình trạng đau nhức và giảm tình trạng cứng cơ, các bác sĩ sẽ chỉ định dùng các loại thuốc tân dược như ibuprofen hay naproxen. Nhưng điều trị bằng thuốc chỉ giảm đau tạm thời, không trị tận gốc, dễ tái phát. Nếu lạm dụng sẽ chỉ làm tình trạng bệnh nặng hơn và gây hại cho dạ dày, gan, thận.

Điều trị bằng thuốc Đông y 

Các bài thuốc Đông y thường được bào chế từ các loại thảo dược tự nhiên nên được nhiều người đánh giá là an toàn, lành tính. Tuy nhiên, việc sử dụng phải có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ, bởi nếu tùy tiện sử dụng sẽ “tác dụng ngược”.

Đã có rất nhiều người nghe quảng cáo về các bài thuốc Đông y gia truyền không rõ nguồn gốc nhưng có thể chữa trị dứt điểm. Hậu quả là phải nhập viện vì men gan tăng cao, vàng mắt, vàng da, suy đa tạng kèm thận, thậm chí nặng hơn là có trường hợp suýt ngừng tim. Chính vì thế, sử dụng thuốc Đông y điều trị dứt điểm là hoàn toàn có thể nhưng người bệnh cần tìm mua ở những cơ sở y tế uy tín, đã qua kiểm định để chất lượng được đảm bảo.

Tiêm Corticosteroid ngoài màng cứng cột sống

Tiêm Corticosteroid là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu, thuốc được tiêm ở khoang màng cứng gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, chóng mặt. Mục đích của việc tiêm này đó chính là giúp giảm đau, kháng viêm nhanh.

Tuy nhiên, phương pháp này chỉ tạm thời loại bỏ các protein gây sưng, chỉ tác động đến các dây thần kinh cột sống mà không làm cho đĩa đệm quay về vị trí bình thường. Do đó, nó không có hiệu quả để chữa bệnh tận gốc.

Áp dụng phương pháp châm cứu, xoa bóp bấm huyệt 

Trong Y học Cổ truyền, ngoài việc áp dụng các bài thuốc Đông y điều trị tận gốc thì châm cứu, bấm huyệt cũng là một trong những phương pháp được nhiều bác sĩ Đông y kết hợp.

Theo các nhà y học Trung hoa, châm cứu là sử dụng một cây kim cực nhỏ và mỏng qua da, tác động đến huyệt đạo giúp khai thông dòng chảy của khí đang bị tắc nghẽn. Từ đó sẽ giúp cơ thể tự động phục hồi và trở về trạng thái cân bằng. Còn theo các nhà khoa học, thì châm cứu nhằm kích thích cơ thể sinh sản ra Endorphin – một loại hormone giúp giảm đau.

Tuy nhiên, châm cứu chỉ có tác dụng xoa dịu triệu chứng và không thể chấm dứt cái sai lệch trong cấu trúc đốt sống cũng như đĩa đệm. Tức là tình trạng chèn ép dây thần kinh vẫn còn tồn tại và bệnh vẫn còn có thể tái phát.

Trị liệu thần kinh cột sống

Trị liệu thần kinh cột sống được xem là phương pháp tối ưu, với hơn 80% bệnh nhân tại Mỹ và châu Âu cảm thấy hiệu quả rõ rệt, cải thiện chất lượng cuộc sống sau điều trị. Các bác sĩ chuyên môn sẽ dùng lực tay nắn chỉnh nhẹ nhàng để điều chỉnh cấu trúc sai lệch của đĩa đệm và các khớp, giảm chèn ép dây thần kinh.

Từ đó, cơ thể sẽ quay trở lại trạng thái tự cân bằng ban đầu, thậm chí có thể tự điều chỉnh bệnh tật ở các cơ quan khác mà không phải dùng đến thuốc. Đây cũng được đánh giá là cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng hiệu quả.

Một số lưu ý khi điều trị thoát vị đĩa đệm

Trong quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm, người bệnh cần lưu ý những điểm sau để tránh những biến chứng nguy hiểm:

• Hạn chế nằm nhiều: Mặc dù nằm nghỉ ngơi trên giường thường xuyên từ 1 đến 2 ngày có thể giúp giảm đau lưng và đau chân.  Tuy nhiên, các cơ khớp có nguy cơ bị co cứng, giảm linh hoạt do nằm nhiều là rất cao. Từ đó gây ra tình trạng thoát vị đĩa đệm.
• Không nên ngồi xổm: Tình trạng thoát vị đĩa đệm có thể trở nên trầm trọng hơn và khó chữa khỏi do ngồi xổm.
• Chú ý đến tư thế nằm: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tư thế nằm sẽ ảnh hưởng đến tình trạng của cột sống, liên quan trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Khi chất lượng giấc ngủ được đảm bảo sẽ góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Chọn nệm phù hợp: Nệm làm bằng cao su thiên nhiên hoặc cao su nhân tạo, có độ dày và độ cứng vừa phải phù hợp với người bị thoát vị đĩa đệm.
• Tránh các môn thể thao có động tác vặn mình: Các động tác vặn mình trong golf, cầu lông, tennis có thể khiến đĩa đệm thoát vị nhanh hơn bình thường.
• Cẩn trọng trong tư thế sinh hoạt: Người bệnh nên thường xuyên thay đổi tư thế hoặc duy trì tư thế đứng và đi lại đúng cách. Trường hợp khi đang nằm và muốn đứng lên, người bệnh cần thận trọng chuyển tư thế từ từ, ngồi dậy trước rồi mới đứng lên, tránh ngồi bật dậy đột ngột có thể gây tổn thương cơ lưng.

Review của bệnh nhân điều trị thoát vị đĩa đệm tại Phòng khám Y học Cổ truyền Sài Gòn

Bài viết vừa rồi, Website cũng đã chia sẻ tất cả thông tin cơ bản về bệnh thoát vị đĩa đệm, nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách phòng ngừa. Hy vọng những ai đang gặp phải tình trạng này sẽ tìm được một cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị dứt điểm nhé!