Bệnh lý
Nấm da đầu có thể gây ngứa ngáy và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh này có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về bệnh nấm da đầu là gì, nguyên nhân, dấu hiệu, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa nhé!
Xem thêm:
8 Địa chỉ chữa nấm da đầu ở đâu tốt TPHCM và Hà Nội
15 phòng khám da liễu tốt nhất tại TP.HCM và Hà Nội
Top 8 Bác sĩ da liễu giỏi tại TP.HCM và Hà Nội mà bạn nên biết
Bệnh nấm da đầu là gì?
Nấm da đầu là một bệnh nhiễm trùng da đầu do nấm sợi thuộc các loài Trichophyton và Microsporum xâm nhập vào sợi tóc. Nó gây ra các vết bong tróc và vảy trên da đầu, đồng thời làm mất tóc ở vùng da đầu. Bệnh này thường gây ngứa ngáy và khó chịu, làm mất tự tin khi tiếp xúc với mọi người xung quanh và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ độ tuổi nào.
Nấm da đầu thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác như chấy, vảy nến và á sừng. Nếu không được điều trị kịp thời và để bệnh tiến triển, nó có thể gây viêm nặng hoặc nhiễm trùng da đầu, dẫn đến rụng tóc và sẹo vĩnh viễn.
Bệnh này có liên quan đến các bệnh nhiễm nấm ngoài da như hắc lào và nấm móng. Đây là một bệnh truyền nhiễm phổ biến và dễ lây lan giữa người với người, giữa các động vật nhiễm nấm với con người. Bệnh thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là ở trẻ em ở lứa tuổi đi học, và hiếm gặp ở người lớn.
Nguyên nhân và yếu tố góp phần gây ra nấm da đầu
Nguyên nhân gây nấm da đầu là do sự tác động của một số loại nấm như Microsporum và Trichophyton. Những loại nấm này tác động lên da đầu và tóc, gây phá hủy da đầu và rụng tóc.
Nguyên nhân
Có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh này:
- Tuổi tác: Nấm da đầu thường hay gặp ở trẻ em mới biết đi hoặc ở trẻ trong độ tuổi đi học.
- Vệ sinh kém: Khi da đầu bẩn kết hợp với tình trạng mồ hôi quanh da dầu, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển. Nếu không giữ vệ sinh đúng cách, việc gội đầu quá mạnh có thể làm trầy xước da đầu, tạo điều kiện cho nấm xâm nhập.
- Thói quen xấu: Những thói quen như lười gội đầu hoặc để đầu ướt khi đi ngủ cung cấp môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nấm.
Con đường lây nhiễm
Các con đường lây truyền nấm da đầu bao gồm:
- Tiếp xúc trực tiếp giữa người với người: Nấm có thể lây lan thông qua tiếp xúc da kề da.
- Tiếp xúc với động vật nhiễm nấm: Việc vuốt ve động vật nhiễm nấm bằng tay cũng có thể gây lây lan nấm. Một số động vật có thể nhiễm nấm bao gồm mèo, chó, bò, dê, ngựa và các loài khác.
- Tiếp xúc gián tiếp qua việc sử dụng chung đồ dùng cá nhân như khăn tắm, bàn chải, quần áo, lược.
Dấu hiệu nhận biết bị nhiễm nấm da đầu
Triệu chứng và giai đoạn phát triển của nấm da đầu có thể được mô tả như sau:
Giai đoạn 1: Xuất hiện vảy gàu, rụng tóc và cảm giác ngứa
Giai đoạn này đánh dấu sự khởi phát của nấm da đầu, khi người bệnh trải qua cảm giác ngứa da đầu và rụng tóc. Đồng thời, gàu xuất hiện nhiều. Mặc dù nhiều người mắc bệnh trong giai đoạn này chủ quan và cho rằng việc vệ sinh da đầu chưa đạt chuẩn, việc chăm sóc da đầu và vệ sinh cẩn thận cũng không cải thiện tình trạng bệnh đáng kể.
Giai đoạn 2: Cảm giác ngứa gia tăng, có thể xuất hiện mụn da đầu
Gàu và sự tăng tiết chất nhờn do vi khuẩn nấm kích thích tuyến bã nhờn đã lên cao trong giai đoạn này. Người bệnh thường gặp cảm giác ngứa, bứt rứt, và khó chịu liên tục, không thể ngừng việc gãi.
Việc gãi mạnh có thể làm giảm cảm giác khó chịu tạm thời, nhưng cũng gây tổn thương cho da đầu, gây ra chảy máu và hình thành vảy. Ngoài ra, việc gãi vùng da đầu bị nhiễm nấm cũng có thể mang theo nguồn bệnh sang các vùng da đầu khác, làm cho bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể thấy xuất hiện các nốt mụn đỏ nhỏ ở vùng da bị nhiễm nấm và chúng lan rộng dần. Những nốt mụn này không chỉ gây đau đớn mà còn gây tổn thương cho nang tóc, dẫn đến tình trạng rụng tóc nhiều.
Giai đoạn 3: Tình trạng tóc rụng không kiểm soát
Trong giai đoạn phát triển cuối cùng của nấm da đầu, hiện tượng rụng tóc xảy ra thường xuyên và cường độ ngày càng gia tăng. Người bệnh đã thử nhiều biện pháp nhưng không thể ngăn chặn tình trạng rụng tóc do nấm đã lan rộng và phát triển mạnh. Điều quan trọng là phải xử lý và loại bỏ nấm, cùng với việc khôi phục sự phát triển của nang tóc mới để tóc có thể mọc lại.
Tình trạng rụng tóc thường đi kèm với viêm da lan rộng trên diện rộng của vùng da đầu và cả các vùng da khác, gây ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý của người bệnh. Đa số những người mắc bệnh nấm da đầu đến giai đoạn này mới tìm đến sự hỗ trợ từ bác sĩ da liễu.
Biến chứng của bệnh nấm da đầu
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nấm da đầu có thể dẫn đến tình trạng nấm tổ ong (Kerion). Đây là một loại viêm nặng gây sưng nóng, chảy dịch và mủ, dẫn đến tình trạng vảy dày trên da đầu.
Biến chứng này có thể gây ra sự yếu đuối và rụng tóc dễ dàng, gây tổn thương sâu trong vùng da đầu, đồng thời để lại những vết sẹo. Trong một số trường hợp, nó có thể dẫn đến tình trạng rụng tóc vĩnh viễn.
Cách điều trị bệnh nấm da đầu an toàn, hiệu quả
Hầu hết các trường hợp, nấm da đầu có thể được điều trị dễ dàng bằng các phương pháp tự nhiên dân gian, phương pháp Đông y hay Tây y.
Phương pháp tự điều trị nấm da đầu dân gian tại nhà
Có một số biện pháp tự nhiên có thể hỗ trợ trong việc điều trị nhiễm nấm da đầu ngay tại nhà. Mặc dù chưa có nghiên cứu chính thức xác nhận hiệu quả của những phương pháp này, nhưng nhiều người bệnh vẫn tin tưởng và áp dụng.
Một số phương pháp tự điều trị nấm da đầu dân gian bao gồm:
- Sử dụng giấm: Pha loãng giấm với nước theo tỷ lệ bằng nhau, sau đó masage lên da đầu. Giấm táo có đặc tính kháng nấm, giảm viêm và loại bỏ tế bào da chết.
- Sử dụng dầu dừa: Dầu dừa được cho là có tính kháng nấm và giúp tóc luôn khỏe mạnh. Bạn chỉ cần masage da đầu bằng dầu dừa nguyên chất trong 1-2 phút để dầu thấm sâu vào da đầu.
- Sử dụng tinh dầu tràm trà: Bạn có thể pha 1-2 giọt tinh dầu tràm trà vào 2 muỗng dầu dừa và ủ tóc trong 30-60 phút. Tinh dầu tràm trà có tác dụng chống nấm và làm thay đổi màng bảo vệ của da.
- Sử dụng nước cốt chanh: Thêm 1-2 muỗng nước cốt chanh vào một cốc nước và thoa hỗn hợp này lên tóc trong 10-15 phút để điều trị nấm da đầu. Chanh có khả năng kháng khuẩn và tiêu diệt tế bào nấm.
Điều trị nấm da đầu bằng phương pháp Tây y
Các trường hợp nặng hoặc nghiêm trọng của bệnh nấm da đầu có thể yêu cầu sử dụng thuốc kháng nấm để điều trị. Thuốc Tây y kháng nấm có hai dạng chính là thuốc bôi và thuốc uống.
Đối với thuốc bôi:
Trong các trường hợp nhẹ và không gây nhiều khó chịu, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng một số loại kem bôi để điều trị. Tuy nhiên, việc tiếp cận tế bào nấm ở chân tóc thường khó khăn đối với thuốc bôi, do đó không luôn đạt hiệu quả cao. Một số loại thuốc bôi phổ biến bao gồm clotrimazol, ketoconazole, miconazol, fluconazole và naftifine.
Đối với thuốc uống:
Thường chỉ định cho các trường hợp nấm da đầu nghiêm trọng hoặc khi không thể tiếp cận vùng nhiễm nấm bằng thuốc bôi. Một số loại thuốc chống nấm uống phổ biến bao gồm griseofulvin và terbinafine. Griseofulvin thường được sử dụng làm lựa chọn điều trị đầu tiên cho bệnh nấm da đầu mãn tính, trong khi terbinafine được sử dụng phổ biến và có thể loại bỏ hoàn toàn nấm trong 4-6 tuần.
Lưu ý:
Thuốc điều trị nấm da thường được dung nạp tốt và ít gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, phụ nữ có kế hoạch mang thai không nên sử dụng thuốc này, vì nó có thể ảnh hưởng đến chức năng rụng trứng và ảnh hưởng đến khả năng mang thai.
Điều trị nấm da đầu bằng phương pháp Đông y
Trong y học đông y, để chữa trị nấm da đầu, có một số phương pháp và thảo dược được sử dụng. Dưới đây là một số cách thông thường để điều trị nấm da đầu bằng đông y:
- Dùng thuốc tắm và rửa đầu từ các loại thảo dược: Một số loại thảo dược như cây xạ đen, lá trầu không, cây gấc, cây cỏ ngọt, cây dừa, cây cỏ ba lá, và cây lá lốt được sử dụng để làm thuốc tắm hoặc rửa đầu. Chúng có tính chất kháng vi khuẩn, chống viêm và chống nấm, giúp làm sạch và làm dịu da đầu.
- Sử dụng dầu tự nhiên: Dầu cây trà và dầu oải hương có hoạt tính chống nấm và kháng vi khuẩn. Bạn có thể thoa một ít dầu này lên da đầu, để trong một thời gian ngắn rồi rửa sạch. Dầu oliu và dầu hạnh nhân cũng được sử dụng để làm dịu và nuôi dưỡng da đầu.
- Sử dụng bột tự nhiên: Bột nghệ, bột ngũ sắc, và bột bách bệnh có tính chất kháng nấm và chống viêm. Bạn có thể tạo thành một hỗn hợp bột với nước và thoa lên da đầu, để trong một khoảng thời gian rồi rửa sạch.
- Uống nước thảo mộc: Một số loại thảo dược như rễ cây cỏ ngọt, củ gừng, lá bạch quả, và hạt đậu khấu được sử dụng trong các công thức nước thảo mộc để hỗ trợ trong việc làm sạch nấm và cân bằng hệ thống nội tiết.
Biện pháp phòng ngừa nấm da đầu
Nhằm hạn chế và ngăn ngừa bệnh nấm da đầu, người bệnh có thể tuân thủ một chế độ sinh hoạt khoa học. Dưới đây là một số lời khuyên được đề xuất:
- Loại bỏ các vật dụng nhiễm nấm hoặc có khả năng nhiễm nấm như mũ, lược, gối, chăn và khăn tắm. Điều này giúp ngăn ngừa tái nhiễm nấm sau khi điều trị.
- Không sử dụng chung vật dụng cá nhân với bất kỳ ai, bao gồm cả người trong gia đình.
- Thực hiện việc tắm và gội đầu thường xuyên. Sau đó, cần lau khô tóc, đặc biệt là không để tóc ướt khi đi ngủ.
- Duy trì một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh. Hạn chế tinh bột, rượu và đường trong khẩu phần ăn hàng ngày.
- Theo dõi tình trạng sức khỏe của tất cả thành viên trong gia đình. Điều trị bệnh nếu phát hiện dấu hiệu nhiễm nấm, vẩy nến hoặc rụng tóc.
- Tránh lạm dụng thuốc kháng sinh và thuốc steroid để điều trị bệnh. Thay vào đó, nên tư vấn với bác sĩ để tìm loại thuốc phù hợp hơn.
- Để da đầu thoáng khí, hạn chế việc đội mũ, quấn khăn hoặc trùm đầu nếu không cần thiết thực sự.
- Nếu có nghi ngờ rằng thú cưng hoặc vật nuôi trong gia đình có thể là nguồn nhiễm nấm, hãy liên hệ với bác sĩ thú y.
Tóm lại, nấm da đầu không gây nguy hiểm cho sức khỏe của người bị nhiễm, nhưng nó có thể gây cảm giác ngứa ngáy và khó chịu. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển và gây rụng tóc, cũng như xuất hiện các vùng da hói. Bài viết trên cũng đã giải đáp được bệnh nấm da đầu là gì cũng như nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị như thế nào. Hãy tìm đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám trực tiếp với bác sĩ chuyên môn nhé!
