Bệnh lý
Một trong những vị thuốc được cho là “tiên dược” của Y học hiện đại và Y học cổ truyền, đó chính là cam thảo. Đây là loại thảo dược có nhiều tác dụng trong hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý nhất hiện nay. Để biết thêm thông tin cũng như công dụng của cam thảo, bạn đọc đừng nên bỏ qua bài chia sẻ dưới đây.
Giới thiệu về cam thảo
Tổng quan về cam thảo
Cam thảo là một vị thuốc được sử dụng rộng rãi trong cả Đông y và Tây y, còn có tên gọi khác là Cam thảo bắc và Lộ thảo. Để làm thuốc, phần thân và rễ của cây cam thảo được phơi khô và sử dụng. Với vị ngọt nhẹ, thơm và tính bình, cam thảo đã được sử dụng từ xa xưa để nấu các loại đồ uống thơm ngon và giải nhiệt.
Hiện nay, cam thảo vẫn được sử dụng phổ biến trong các loại trà giải nhiệt có hương vị thơm ngon và kích thích vị giác. Cam thảo chứa axit glycyrizic, một thành phần hóa học có nhiều tác dụng hỗ trợ và điều trị bệnh.
Mô tả đặc điểm
Cây cam thảo đất là một loại thực vật thân thảo, có chiều cao từ 30 đến 80cm. Thân của cây có màu xanh lá và có khía dọc khi còn non, khi già hóa gỗ phần gốc.
Lá của cây mọc đối hoặc thành vòng 3 lá một, có chiều dài từ 3 đến 5cm và rộng từ 1.5 đến 3cm. Phiến lá của cam thảo nguyên, càng về gốc càng hẹp và mép lá có răng cưa. Gân lá có hình dạng giống như lông chim.
Hoa của cây cam thảo nam nhỏ, mọc riêng rẽ hoặc thành đôi ở kẽ lá, màu trắng. Quả nang mọc ở kẽ lá, cuống quả dài từ 0.8 đến 1.5cm, và núm nhụy thò ra ở đỉnh quả dài từ 1 đến 2mm.
Cây cam thảo có rễ chính nhỏ, màu nâu đỏ nhạt và nhiều rễ phụ. Toàn bộ cây có mùi thơm nhẹ.
Có nên sử dụng cam thảo thường xuyên không?
Mặc dù cam thảo có nhiều tác dụng hữu ích, nhưng loại dược liệu này cũng có thể gây hại. Trong cam thảo, có hoạt chất glycyrrhizin, chiếm từ 6-14% hoặc thậm chí lên đến 23%. Hoạt chất này có vị ngọt hơn đường saccarozơ 50 lần.
Mặc dù độc tính của hoạt chất này yếu khi đi qua đường miệng, nhưng liều lượng lớn (5g/kg trọng lượng) có thể gây tử vong ở chuột, trong khi dùng ít hơn 60mg/kg/ngày thì không gây ảnh hưởng gì. Khi tăng liều và thời gian sử dụng, chuột có thể bị khát nước, tăng huyết áp, tăng giữ muối-nước, gây tổn thương thận và tim mạch.
Đối với con người, việc sử dụng cam thảo quá liều cũng có thể gây ra những tác hại như tăng huyết áp, giảm nồng độ kali trong máu, rối loạn cơ, rối loạn nhịp tim và ảnh hưởng đến người mắc bệnh gan. Do đó, việc sử dụng cam thảo thường xuyên không phải là điều mà các bác sĩ khuyến cáo nên áp dụng.
Công dụng của vị thuốc cam thảo trong Y học cổ truyền
Việc sử dụng cả cam thảo tươi và khô đều mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là trong điều trị bệnh bằng thảo dược. Theo nhiều nghiên cứu, cam thảo có những tác dụng chính sau đây:
Cải thiện các bệnh về da
Rễ cam thảo chứa hơn 300 hợp chất khác nhau có tác dụng kháng viêm, kháng virus và kháng khuẩn. Chiết xuất từ cam thảo đã được nghiên cứu và cho thấy hiệu quả cải thiện đáng kể đối với các bệnh da như chàm, mụn nhọt cũng như các vấn đề về da khác.
Hỗ trợ điều trị loét dạ dày tá tràng
Cam thảo có tác dụng hỗ trợ điều trị loét dạ dày tá tràng và bảo vệ hệ tiêu hóa. Vì trong rễ cam thảo chứa glycyrizin giúp làm lành tổn thương do loét dạ dày tá tràng, đồng thời giúp bảo vệ tiêu hóa, nhất là đường ruột và dạ dày.
Chữa bệnh trào ngược axit dạ dày
Cam thảo cũng có tác dụng hữu hiệu đối với những trường hợp bị khó tiêu, trào ngược dạ dày thực quản. Nó có tác dụng giúp làm dịu dạ dày, giảm chướng bụng, và ợ chua.
Bài thuốc này đã được sử dụng trong dân gian từ rất lâu, đặc biệt là trong y học truyền thống. Uống cam thảo là một cách để cải thiện sức khỏe của hệ tiêu hóa, đường ruột và ngăn ngừa chứng khó tiêu.
Điều trị bệnh đường hô hấp
Cam thảo là một loại thảo dược có thành phần có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, đặc biệt là hiệu quả đối với các trường hợp nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.
Chất glycyrizin có trong rễ cam thảo được sử dụng rộng rãi trong việc điều trị hen suyễn. Bên cạnh đó, cam thảo còn có nhiều tác dụng khác đối với sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh. Vị thuốc này thường được kết hợp với các bài thuốc Đông y để chữa bệnh và được sử dụng như nguyên liệu chiết xuất cho nhiều loại thuốc Tây y hiện đại.
Chống ung thư
Cam thảo là vị thảo dược có chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp ngăn chặn sự hình thành của các tế bào ung thư. Do đó, vị thuốc này thường được sử dụng làm thành phần trong những loại đồ uống có lợi cho sức khỏe từ lâu.
Những đối tượng không nên sử dụng cam thảo dược liệu
Những đối tượng sau đây nên tránh sử dụng cam thảo liên tục hoặc vượt quá liều lượng khuyến cáo, do có khả năng gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng:
- Phụ nữ cho con bú, trừ khi không bị bệnh gan: Cam thảo có thể gây mất sữa hoặc giảm tiết sữa.
- Nam giới trong độ tuổi sinh sản: Sử dụng liên tục cam thảo với liều lượng 8g mỗi ngày có thể gây giảm lượng testosterone và dẫn đến liệt dương. Ngoài ra, cam thảo cũng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng huyết áp và gây phù nề toàn thân. Các cá nhân bị bệnh gan hoặc thận.
- Những người có triệu chứng đái ít, phù mắt hoặc phù toàn thân ở bệnh nhân xơ gan hoặc viêm gan không nên sử dụng cam thảo vì có thể làm tình trạng của họ trở nên nghiêm trọng hơn.
- Người mắc bệnh táo bón mãn tính: Người già hoặc bệnh nhân mắc bệnh táo bón mãn tính không nên sử dụng cam thảo vì có thể làm tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.
- Đối tượng mắc chứng ho nhiều, khó thở hoặc viêm phế quản mãn tính
- Người mắc chứng tăng huyết áp hoặc rối loạn huyết áp
- Người khỏe mạnh không bị bệnh gan hoặc mật cũng nên tránh sử dụng cam thảo vì có thể gây áp lực lên gan và thận.
Cách sử dụng Cam thảo
Dạng thuốc và liều lượng
Có nhiều dạng chiết xuất rễ cam thảo được sử dụng như viên nang, bột, cồn thuốc, gel bôi và trà. Ngoài ra, rễ cam thảo cũng có thể mua ở dạng tươi hoặc khô.
Tuy không có liều lượng tiêu chuẩn được khuyến nghị, Tổ chức Y tế Thế giới và Ủy ban Khoa học Thực phẩm Châu Âu khuyến cáo giới hạn lượng glycyrrhizin không quá 100 mg/ngày để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
Nếu muốn sử dụng cam thảo, điều quan trọng là cần thảo luận về liều lượng an toàn và hiệu quả với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Việc sử dụng các sản phẩm từ cam thảo có thể dẫn đến việc tiêu thụ lượng glycyrrhizin vượt quá mức an toàn, do đó cần chú ý đến nguồn gốc và hàm lượng thành phần khi sử dụng các sản phẩm từ cam thảo.
Một số lưu ý khi sử dụng Cam thảo
Khi sử dụng cam thảo, bạn nên lưu ý những điều sau:
- Tư vấn chuyên gia: Nên tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia về sức khỏe trước khi sử dụng cam thảo để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bạn.
- Liều lượng: Không sử dụng quá liều lượng được khuyến nghị. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Ủy ban Khoa học Thực phẩm Châu Âu (SCF), hạn chế lượng glycyrrhizin không quá 100 mg/ngày.
- Sản phẩm có chứa cam thảo: Nên đọc kỹ nhãn hiệu và đảm bảo rằng sản phẩm được mua chứa đúng thành phần được khuyến nghị và không có thành phần gây dị ứng.
- Tương tác thuốc: Nên thông báo cho bác sĩ và dược sĩ nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trước khi sử dụng cam thảo, để đảm bảo rằng không xảy ra tương tác thuốc.
- Đối tượng nhạy cảm: Nếu bạn có tiền sử dị ứng hoặc bệnh nặng, nên hạn chế sử dụng cam thảo.
- Đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú: Nên thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng cam thảo, vì nó có thể gây hại cho sự phát triển của thai nhi và ảnh hưởng đến sữa mẹ.
- Dừng sử dụng nếu gặp phải tác dụng phụ: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng khó chịu hoặc tác dụng phụ khi sử dụng cam thảo, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia về sức khỏe.
Tác dụng phụ của Cam thảo
Những tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng Cam thảo
Ngoài công dụng chữa bệnh thì sử dụng cam thảo còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như:
- Sử dụng cam thảo không đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe. Cam thảo chứa glycyrizin, một chất có vị ngọt gấp 50 lần đường saccaroza và khi uống quá nhiều cam thảo đặc có thể gây tăng huyết áp và giảm kali trong máu.
- Sử dụng cam thảo trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng phụ khác như đau đầu, mất cân bằng nước và điện giải, bệnh gan và thận, gây ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.
- Việc sử dụng cam thảo cũng có thể tương tác với một số loại thuốc, do đó người sử dụng nên thảo luận với bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trước khi sử dụng.
-
Cam thảo ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai và cho con bú. Việc sử dụng quá nhiều cam thảo trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ sinh non và khiến thai nhi thiếu chất dinh dưỡng. Trong khi đó, phụ nữ đang cho con bú cũng có thể mất sữa nếu sử dụng cam thảo quá nhiều.
Cách phòng tránh và xử lý khi gặp phải tác dụng phụ
Để tránh tác dụng phụ khi sử dụng cam thảo, bạn nên tuân thủ các liều lượng được khuyến cáo và chỉ sử dụng cam thảo trong thời gian ngắn. Để tránh tương tác với thuốc khác, bạn nên thông báo cho bác sĩ của mình nếu đang sử dụng cam thảo hoặc bất kỳ loại thảo dược nào khác.
Nếu gặp phải tác dụng phụ như đau bụng, buồn nôn, hoặc khó thở, bạn nên ngừng sử dụng cam thảo ngay lập tức và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các cơ sở chăm sóc y tế. Nếu bạn nghi ngờ đã sử dụng quá liều cam thảo, bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức hoặc gọi đến trung tâm cấp cứu để được cấp cứu kịp thời.
Cách phòng ngừa các tác dụng phụ khi sử dụng cam thảo
Để phòng tránh và xử lý khi gặp phải tác dụng phụ của cam thảo, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trước khi sử dụng cam thảo, đặc biệt là trong trường hợp bạn đang dùng thuốc.
- Đảm bảo sử dụng cam thảo đúng liều lượng và cách dùng được hướng dẫn.
- Theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn khi sử dụng cam thảo, đặc biệt là trong trường hợp bạn có tiền sử bệnh hoặc đang sử dụng thuốc.
- Nếu bạn gặp phải các triệu chứng khó chịu sau khi sử dụng cam thảo, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
- Nếu bạn bị dị ứng với cam thảo hoặc các thành phần trong cam thảo, hãy ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức.
- Tránh sử dụng cam thảo trong thời kỳ mang thai và cho con bú nếu không được khuyến cáo bởi bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
- Luôn mua cam thảo từ các nguồn tin cậy và có chứng nhận, để đảm bảo chất lượng và an toàn.
Hy vọng bài viết trên cũng đã chia sẻ đầy đủ tất cả thông tin về vị thuốc thảo dược cam thảo. Đừng quên tham khảo ý kiến của bác sĩ và những người có chuyên môn trước khi sử dụng bất kỳ vị thuốc nào nhé!
