Nhận biết 4 giai đoạn thoái hóa khớp gối và cách điều trị

Các triệu chứng như đau, cứng, sưng ở đầu gối khi thực hiện các hoạt động như đứng lâu, ngồi xổm, hoặc leo cầu thang có thể là biểu hiện của thoái hóa khớp gối. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách chẩn đoán các giai đoạn thoái hóa khớp gối và cách điều trị hiệu quả. Đừng bỏ lỡ những thông tin quan trọng sau đây.

Bệnh thoái hóa khớp gối, còn được gọi là viêm khớp thường trực, là một bệnh lý mạn tính thường xuất hiện do quá trình lão hóa xương khớp. Bệnh này thường gây ra đau đớn và sưng tại vùng khớp gối, đồng thời làm hạn chế khả năng di chuyển của người bệnh, và có thể dẫn đến tình trạng tàn phế.

Một sự hiểu lầm phổ biến là nhiều người nghĩ thoái hóa khớp gối chỉ ảnh hưởng đến người cao tuổi, tuy nhiên, điều này không hoàn toàn chính xác. Hiện nay, các yếu tố như lối sống hiện đại, béo phì, chấn thương, ô nhiễm môi trường và nhiều nguy cơ khác đã khiến bệnh này trở nên phổ biến hơn ở mọi lứa tuổi.

Vì vậy, quan trọng là mọi người cần tự tìm hiểu về các giai đoạn phát triển của thoái hóa khớp gối và nhận biết các dấu hiệu sớm để có thể phòng tránh và quản lý bệnh một cách hiệu quả.

Tổng hợp các giai đoạn thoái hóa khớp gối

Giai đoạn 1

Hình ảnh X-quang: X-quang thể hiện khe khớp gần như bình thường, có thể thấy một số gai xương nhỏ.

Triệu chứng lâm sàng:

• Giai đoạn ban đầu của thoái hóa khớp gối thường không có triệu chứng rõ ràng. Khớp gối vẫn duy trì khả năng hoạt động bình thường, và không có dấu hiệu đặc biệt nào để đưa ra chẩn đoán.
• Người bệnh có thể trải qua đau khớp gối khi thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự sử dụng nhiều của khớp, như đứng lên, ngồi xuống thường xuyên, đi bộ trên cầu thang, hoặc ngồi xổm.
• Khớp gối thường không bị sưng, không đỏ, và không có biến dạng ở giai đoạn này.

Phương pháp điều trị:

Trong giai đoạn này, điều trị chủ yếu tập trung vào giảm điều trị triệu chứng. Nếu người bệnh không có triệu chứng rõ ràng, nhưng có nguy cơ thoái hóa khớp gối, có thể hỗ trợ bằng cách thực hiện bài tập thể dục, thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, cùng với việc làm việc một cách hợp lý.

Đồng thời, cùng với những điều trên, người bệnh cũng có thể sử dụng một số loại thuốc bổ khớp như glucosamine và chondroitin để làm chậm tiến triển của bệnh và bảo vệ sức khỏe của khớp gối

Giai đoạn 2

Hình ảnh X-quang: Xuất hiện dấu vết nhẹ về sự hẹp khe khớp, cùng với các gai xương nhỏ.

Triệu chứng lâm sàng:

• Đây được coi là giai đoạn tiến triển nhẹ, trong đó lớp sụn khớp chưa bị tổn thương nặng, và dịch khớp vẫn hoạt động bình thường. Dịch khớp không chỉ cung cấp chất dinh dưỡng cho lớp sụn mà còn bôi trơn các khớp, cho phép khớp gối hoạt động bình thường.
• Một số bệnh nhân ở giai đoạn này có thể đã phát triển gai xương nhỏ. Khi hoạt động, gai xương có thể va vào các cấu trúc mô trong ổ khớp, gây ra đau đớn, đặc biệt khi tiến hành hoạt động quá mức hoặc dài thời gian.
• Có thể có cảm giác cứng khớp, đặc biệt là khi thời tiết lạnh hoặc sau khi người bệnh ít vận động khớp gối.

Phương pháp điều trị:

• Giai đoạn này đánh dấu sự ảnh hưởng đến khả năng vận động của khớp gối, do đó, người bệnh cần phải cẩn thận khi tham gia vào các hoạt động hàng ngày, đặc biệt là những hoạt động liên quan đến khớp gối.
• Việc kiểm soát cân nặng và tránh thừa cân rất quan trọng. Nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng thừa cân và béo phì đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra thoái hóa khớp gối sớm.
• Tập luyện thể dục và hoạt động thể thao như bơi lội, yoga, và khí công dưỡng sinh được khuyến nghị để tăng cường sức khỏe của khớp gối.
• Thuốc uống hoặc thuốc tiêm nội khớp như Hyalgan và huyết tương giàu tiểu cầu có thể được sử dụng để giảm triệu chứng và giữ cho khớp gối khỏe mạnh.

Giai đoạn 3

Hình ảnh X-quang:  Giai đoạn này cho thấy sự tổn thương rất rõ ràng, bao gồm sự hẹp mạnh của khe khớp, đặc biệt dưới lớp sụn, và sự xuất hiện của nhiều gai xương có kích thước khác nhau, cùng với biến dạng ở đầu xương.

Triệu chứng lâm sàng:

• Ở giai đoạn này, lớp sụn khớp bị tổn thương nghiêm trọng và sự hiện diện của nhiều gai xương đã làm biến dạng khớp gối, gây ra sự hạn chế nghiêm trọng về khả năng vận động của khớp.
• Các cơn đau khớp gối trở nên thường xuyên hơn, đặc biệt khi thực hiện các hoạt động như leo cầu thang, đứng lâu, đi lại nhiều, ngồi xổm, và thậm chí cả khi đi bộ nhẹ cũng gây đau khớp.
• Sự cứng khớp buổi sáng xảy ra thường xuyên.
• Có thể xuất hiện các cuộc viêm khớp gối gây sưng, nóng, đỏ và đau, và thậm chí có thể dẫn đến việc biến dạng khớp gối.
• Một số trường hợp có thể có biểu hiện vẹo khớp gối.

Phương pháp điều trị:

• Giai đoạn này yêu cầu điều trị nội trú với sự kết hợp của thuốc giảm đau và thuốc chống viêm không steroid, cùng với các loại thuốc bổ trợ cho khớp, kèm theo các phương pháp vật lý trị liệu.
• Điều chỉnh thói quen ăn uống và lối sống là một phần quan trọng của điều trị, và việc hạn chế vận động quá mức và quá nhiều cho khớp gối cũng cần được tuân theo.
• Kiểm soát cân nặng và tránh thừa cân vẫn là quan trọng để giảm áp lực lên khớp gối.
• Tập luyện thể dục và thể thao, đặc biệt là bơi lội, đạp xe, và yoga, có thể giúp cải thiện sức khỏe của khớp gối.
• Ngoài ra, người bệnh có thể cần phải sử dụng các loại thuốc uống hoặc tiêm nội khớp như Hyalgan hoặc huyết tương giàu tiểu cầu để giảm triệu chứng.
• Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể là lựa chọn, bao gồm cả phẫu thuật nội soi và cắt lọc khớp, cũng như đục xương để chỉnh trị vẹo khớp gối.

Giai đoạn 4 

Hình ảnh X-quang: Giai đoạn 4 cho thấy sự hẹp khe khớp đáng kể (thậm chí có thể hẹp toàn bộ khe khớp), cùng với đặc biệt dưới lớp sụn, gai xương có kích thước lớn và biến dạng rõ ràng ở đầu xương.

Triệu chứng lâm sàng:

• Giai đoạn 4 đặc trưng bởi việc lớp sụn gần như hoàn toàn mòn bỏ, tiết lộ các đầu xương, có thể gây tổn thương bao hoạt dịch, từ đó không thể bôi trơn ổ khớp khi vận động. Điều này dẫn đến việc bệnh nhân trải qua sự hạn chế nghiêm trọng trong khả năng vận động của khớp gối, đau đớn khi vận động và thậm chí có thể cảm nhận tiếng lạo xạo lục cục khi các đầu xương va chạm vào nhau.
• Đau nhức trở nên thường xuyên và liên tục, với các cơn đau khớp cường độ cao, đặc biệt khi thực hiện các hoạt động vận động.
• Có sự cứng khớp buổi sáng thường xuyên.
• Biến dạng của khớp gối trở nên rõ ràng do hẹp khe khớp, dính khớp, và gây lệch trục.
• Viêm khớp gối xảy ra thường xuyên hơn và có thể gây tràn dịch khớp gối.

Phương pháp điều trị:

• Để ứng phó với giai đoạn này, việc điều trị kết hợp giữa nội khoa và vật lý trị liệu được thực hiện để hạn chế sự biến dạng của khớp, cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân.
• Trong những trường hợp không phản ứng với các phương pháp điều trị nội khoa, cần xem xét điều trị ngoại khoa như nội soi khớp, đục xương để chỉnh trục khớp, hoặc thậm chí phẫu thuật thay thế khớp.

Một số phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối khác

Ngoài những phương pháp điều trị đã đề cập ở trên, trong trường hợp thoái hóa khớp gối, các phương pháp điều trị khác có thể được xem xét bởi các bác sĩ, chẳng hạn như:

• Giảm đau thông qua các phương pháp vật lý như siêu âm, hồng ngoại…
• Sử dụng các phương pháp thay thế như chườm nóng, chườm lạnh, cải thiện chất lượng giấc ngủ, châm cứu… để hỗ trợ quá trình điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống hàng ngày.
• Tiêm nội khớp (như huyết tương giàu tiểu cầu, tế bào gốc, axit hyaluronic…) để thúc đẩy quá trình phục hồi tại khớp, giảm đau và cải thiện tính linh hoạt của khớp gối.
• Thực hiện các bài tập thiết yếu dành cho những người mắc thoái hóa khớp gối.

Hơn nữa, việc bổ sung chế độ ăn uống với các thực phẩm có lợi có thể cải thiện và đẩy nhanh tiến trình điều trị của bệnh nhân thoái hóa khớp gối, đồng thời giảm thiểu thời gian phải trải qua điều trị.

Một số lưu ý giúp giảm triệu chứng thoái hóa khớp gối

Luyện tập thể dục thể thao đều đặn

Thường xuyên tập thể dục có lợi để duy trì độ linh hoạt của khớp, đảm bảo xương khỏe mạnh và cơ bắp vững mạnh. Hãy lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng không gây áp lực mạnh lên khớp gối. Nếu sau khi hoàn thành bài tập bạn cảm thấy đau khớp kéo dài trong khoảng 1 đến 2 giờ, có thể bạn đã tập thể dục quá mức và cần nghỉ ngơi hoặc sử dụng phương pháp chườm đá để giảm đau.

Trước khi bắt đầu tập thể dục, hãy dành 5 đến 10 phút để làm các động tác khởi động nhẹ nhàng và vươn vai. Điều này giúp ngăn ngừa chấn thương cho cơ bắp, khớp, dây chằng và gân

Duy trì trọng lượng lý tưởng để giảm áp lực trên khớp gối

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Radiology, việc giảm cân có thể giúp giảm đau ở khớp gối và thậm chí có thể làm chậm quá trình thoái hóa sụn. Sự thừa cân có thể gây ra căng thẳng không cần thiết đối với các khớp.