Bệnh lý
Theo thống kê, khoảng 5% dân số toàn cầu được chẩn đoán mắc rối loạn lo âu lan tỏa. Hiện nay, phương pháp điều trị chủ yếu cho bệnh này bao gồm sử dụng thuốc và liệu pháp tâm lý nhằm giảm căng thẳng, phiền muộn và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ về phác đồ điều trị và chữa rối loạn lo âu lan tỏa của Bộ y tế.
Xem thêm:
Rối loạn lo âu là bệnh gì? Nguyên nhân, biểu hiện và phương pháp điều trị hiệu quả
3 phương pháp Và 13 Bài thuốc chữa rối loạn lo âu bằng Đông y hiệu quả cao
10+ Kinh nghiệm và cách chữa rối loạn lo âu tại nhà một cách tự nhiên
Đại cương
Rối loạn lo âu là một trạng thái sợ hãi quá mức, không có nguyên nhân rõ ràng, do cảm xúc chủ quan của người bệnh và không liên quan đến bất kỳ rối loạn tâm thần hoặc vấn đề cơ thể nào khác. Rối loạn lo âu là một trạng thái không kiểm soát được, kéo dài và phổ biến, có thể xuất hiện dưới dạng cơn hoảng loạn. Nó thường đi đôi với tăng cảm xúc và thể hiện qua các triệu chứng về nội tạng và vận động.
Người bị rối loạn lo âu, đặc biệt là những người trải qua cơn hoảng sợ, thường gặp khó khăn trong việc tham gia các hoạt động xã hội và có nguy cơ lạm dụng thuốc cao hơn so với những người không mắc bệnh. Đối với những bệnh nhân này, việc điều trị bằng các loại thuốc tác động tâm thần thường không hiệu quả nếu họ cũng có rối loạn nhân cách.
Chẩn đoán rối loạn lo âu lan tỏa
Lâm sàng
Để chẩn đoán rối loạn lo âu lan tỏa, ta sử dụng các tiêu chuẩn theo DSM-IV-TR:
- Cảm thấy lo lắng, phiền muộn quá mức về các sự kiện và hoạt động trong cuộc sống (như tài chính, học tập, công việc, …) trong ít nhất 6 tháng.
- Gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự lo lắng.
- Sự lo lắng kết hợp với 3 trong số 6 triệu chứng (ở người lớn) và 1 trong số 6 triệu chứng (ở trẻ em).
Các triệu chứng có thể đi kèm với tình trạng lo lắng quá mức:
-
- Khó tập trung, trạng thái đầu óc trống rỗng.
- Cảm thấy mệt mỏi và suy nhược.
- Cảm thấy căng thẳng, dễ cáu gắt, và lo lắng.
- Cơ thể căng cứng.
- Dễ bị kích thích.
- Rối loạn giấc ngủ (khó ngủ, dễ tỉnh giấc, giấc ngủ không ngon miệng, …)
Trong trường hợp rối loạn lo âu lan tỏa, sự lo lắng và các triệu chứng cơ thể không gây quá nhiều khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động nghề nghiệp, xã hội và các lĩnh vực quan trọng. Điều này là khác biệt giữa rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) và trạng thái trầm cảm và một số bệnh tâm thần khác.
Cận lâm sàng
- Các xét nghiệm thông thường (bao gồm phân tích nước tiểu, CTM).
- Xét nghiệm sinh hóa (bao gồm Creantin, đường huyết, ECG, SGOT, SGPT, Ure).
- Trắc nghiệm tâm lý theo thang Hamilton.
- Có thể tiến hành các xét nghiệm chuyên khoa để loại trừ các nguyên nhân cụ thể hoặc xác định các vấn đề bệnh lý kết hợp.
Nguyên tắc điều trị rối loạn lo âu lan tỏa
Điều trị rối loạn lo âu lan tỏa nhằm giảm căng thẳng và kiểm soát lo âu. Ngoài việc sử dụng thuốc và liệu pháp tâm lý, cần điều chỉnh lối sống để cân bằng cảm xúc và nâng cao sức khỏe thể chất.
Chiến lược giảm căng thẳng và kiểm soát lo âu
- Tập đối mặt với các tình huống gây căng thẳng và lo lắng.
- Giải thích hợp lý về các triệu chứng và vấn đề cơ thể do rối loạn lo âu gây ra.
- Thực hiện hoạt động thể lực.
- Tránh lạm dụng thuốc gây ngủ và cồn.
Điều trị các triệu chứng
Nguyên tắc chọn thuốc:
- Ưu tiên sử dụng một loại thuốc duy nhất (đơn trị liệu). Trong trường hợp không đạt hiệu quả, có thể xem xét sử dụng nhiều loại thuốc kết hợp để giảm rủi ro, tác dụng phụ và tránh tình trạng kháng thuốc. 2. Bắt đầu với liều thuốc thấp, sau đó tăng dần đến liều hiệu quả tối đa.
- Thận trọng và hạn chế sử dụng các nhóm thuốc giải lo âu gây nghiện.
Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị rối loạn lo âu lan tỏa:
- Thuốc giải lo âu: Lựa chọn một trong ba loại thuốc Benzodiazepin (Lorazepam, Alprazolam, Bromazepam, Diazepam), thuốc có tác dụng nhanh; hoặc thuốc Non-benzodiazepin (Zopiclon, Sedanxio, Etifoxtine HCl).
- Thuốc an thần kinh: Lựa chọn một trong ba loại thuốc Quetiapin, Risperidon, Olanzapin, …
- Thuốc chống trầm cảm: Lựa chọn một trong ba loại thuốc sau đây: Thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin / SSRI (Escitalopram, Paroxetin, Fluoxetin, …), nhóm chất ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine / SNRI (Venlafaxin) và thuốc chống trầm cảm 3 vòng.
- Một số loại thuốc khác: Thuốc chặn beta và thuốc kháng histamine.
Phác đồ điều trị rối loạn lo âu lan tỏa cụ thể của Bộ y tế
Điều trị dược lý Trong việc điều trị rối loạn lo âu lan tỏa (GAD), có nhiều loại thuốc được sử dụng. Mục tiêu của điều trị dược lý là giảm lo âu, phiền muộn và cải thiện các triệu chứng cơ thể do GAD gây ra.
Điều trị dược lý
- Thuốc giải lo âu gây ngủ thuộc nhóm Benzodiazepin
- Thuốc kháng histamine
- Thuốc chống trầm cảm
- Các loại thuốc phối hợp
- Thuốc ức chế beta (Propranolol)
- Đồng thời, điều trị dược lý cần được kết hợp với chế độ dinh dưỡng phù hợp
Liệu pháp tâm lý
Liệu pháp tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sự lo âu và điều chỉnh nhận thức của những người bị rối loạn lo âu lan tỏa. Các phương pháp trị liệu tâm lý được áp dụng trong quá trình điều trị bao gồm:
- Liệu pháp giải thích hợp lý
- Liệu pháp gia đình
- Liệu pháp nhận thức hành vi
- Liệu pháp thư giãn luyện tập
- Kết hợp với hoạt động trị liệu và vận động trị liệu
Thời gian điều trị
Thường thì quá trình điều trị rối loạn lo âu lan tỏa kéo dài từ một vài tháng đến vài năm. Sau khi các triệu chứng ổn định, cần tiếp tục duy trì thêm ít nhất 6 tháng để tránh tái phát. Trong một số trường hợp có nguy cơ tái phát cao, điều trị kéo dài hơn hoặc thậm chí điều trị liên tục trong nhiều năm có thể là cần thiết.
Tiến triển và biến chứng
Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, rối loạn lo âu lan tỏa thường có khả năng đáp ứng tốt và ổn định sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể kéo dài và tái phát thường xuyên.
Hiệu quả của điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ của rối loạn lo âu lan tỏa:
- Tỷ lệ tái phát cao hơn trong các trường hợp rối loạn lo âu lan tỏa liên quan đến stress và nhân cách lo âu (những người có xu hướng lo lắng, phiền muộn và nhìn nhận mọi việc một cách bi quan, thiếu hy vọng).
- Phát hiện muộn có thể dẫn đến sự chậm trễ trong việc điều trị. Những trường hợp này có nguy cơ cao hình thành suy nghĩ và hành vi tự sát.
- Rối loạn lo âu lan tỏa có thể trở nên nặng nề hơn và tái phát thường xuyên do việc lạm dụng thuốc giảm lo âu.
Phòng ngừa rối loạn lo âu lan tỏa
Có một số biện pháp phòng ngừa rối loạn lo âu lan tỏa:
- Rèn luyện nhân cách Quản lý stress
- Tăng cường việc thông tin và giáo dục để nâng cao nhận thức về nguyên nhân và các yếu tố gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
Vừa rồi là thông tin về phác đồ điều trị và chữa rối loạn lo âu lan tỏa của Bộ y tế. Hiện nay, phương pháp chính để điều trị bệnh là sử dụng thuốc và liệu pháp tâm lý. Mặc dù không phải lúc nào điều trị cũng đem lại kết quả tốt, nhưng những biện pháp này có thể giảm đi sự lo lắng, phiền muộn và hỗ trợ cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
