Bệnh lý
Thuốc phiện, một loại cây được cấm do có nhiều tác hại. Tuy nhiên, ít người biết rằng nó cũng là một loại cây thuốc được biết với nhiều tên gọi như Anh túc xác, Á phiện,… Ngoài ra, các bộ phận khác của cây như hoa, hạt, ngọn non cũng có tác dụng chữa bệnh. Việc sử dụng Anh túc xác cần được hướng dẫn bởi các chuyên gia và không nên tự ý sử dụng.
Xem thêm:
Tổng quan sơ lược thông tin về vị thuốc Anh Túc Xác
Tổng quan về Anh Túc Xác
Cây anh túc xác là loại cây thân thảo, có tuổi đời sống được khoảng 2 năm. Thân cây màu phớt lục, cao khoảng 1-1,5m và được trồng bằng cách gieo hạt vào mùa đông.
Sau 3 tháng, hoa anh túc sẽ nở và có nhiều màu sắc khác nhau. Tuy nhiên, hoa chỉ tồn tại trong thời gian ngắn trước khi rụng và cho ra quả hình nang màu trắng. Quả này là phần được chiết lấy để chế biến thành các chế phẩm thuốc phiện.
Mô tả đặc điểm
Anh túc xác (Fructus paraveris Disseminatus) là phần vỏ quả thu được từ cây Thuốc phiện sau khi đã loại bỏ hết nhựa. Đây là loại quả nang hình cầu hoặc hình trụ, có chiều dài 4-7cm, đường kính 3-5cm.
Quả chín có màu vàng xám, cuống quả phình to ra, đỉnh có núm xòe ra. Bên trong, quả chín chứa nhiều hạt nhỏ hình thận, có vân hình mạng màu xám trắng hoặc xám đen. Quả có nhiều vết cắt ngang dọc trên bề mặt ngoài do quá trình rạch lấy nhựa.
Nguồn gốc, phân bố
Cây này có nguồn gốc từ Ấn Độ, Hy Lạp và một số quốc gia Trung Á, thích hợp sống ở vùng núi cao. Trước đây, nó được trồng phổ biến ở các vùng núi phía Bắc như Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu,… Tuy nhiên, do tác hại của nó là quá lớn, loại cây này đã bị cấm trồng cho đến ngày nay.
Tác dụng của cây Anh Túc Xác
Theo sách “Trung dược học” ở Trung Quốc, người ta nghiên cứu và cho biết rằng Anh túc xác có một số tác dụng như:
Giúp giảm đau hiệu quả
Trong Anh túc xác có thành phần 2 chất Morphin và Codein. Tác dụng giảm đau của Morphin và Codein trong Y học rất mạnh mẽ. Trong đó:
- Morphin có thể làm giảm cơn đau và tăng ngưỡng đau của bệnh nhân, đặc biệt hữu ích trong điều trị đau bậc 3 như ung thư giai đoạn cuối.
- Codein cũng có tác dụng giảm đau, nhưng hiệu quả chỉ khoảng 1/4 so với Morphin.
- Tuy nhiên, vì chúng đều là chất gây nghiện, nên không nên sử dụng quá liều.
Ức chế hệ hô hấp
Nhờ có tác dụng ức chế hệ hô hấp nên anh túc xác được sử dụng để giảm ho và long đờm. Tuy nhiên, người bệnh cần sử dụng thận trọng để tránh nguy cơ thở khó khăn và ngưng thở do sử dụng quá liều.
Người bệnh tuyệt đối chỉ được sử dụng nếu có sự chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng để tránh gặp phải hậu quả không mong muốn.
Tác dụng thôi miên
Trong cây Anh túc xác có chứa 2 thành phần Morphin và Codein. Cả hai chất này đều có tác dụng gây ngủ nhẹ, từ đó được nhiều người ứng dụng vào phương pháp thôi miên.
Tốt cho hệ sinh dục và hệ tuần hoàn
- Đối với hệ sinh dục, Morphin trong anh túc xác sẽ làm gia tăng trương lực ở đường tiểu và bàng quang giúp tốt cho hệ sinh dục.
- Còn đối với hệ tuần hoàn, Morphin trong anh túc xác sẽ làm giãn mạch ngoại vi và giải phòng được Histamin (là một chất trung gian sinh hóa giúp hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện miễn dịch trong cơ thể) giúp giảm huyết áp.
Anh túc xác dưới góc nhìn Y học cổ truyền
Theo Y học cổ truyền, Anh túc xác có vị chua, đắng, hơi chát, có tính bình và độc, được quy vào các kinh phế, thận, đại trường và vị. Nó có tác dụng thu liễm Phế khí, chỉ khái, chỉ thấu và cầm không cho đại trường ra máu, cầm tiêu chảy lâu ngày và cầm xích bạch lỵ. Hạt thuốc phiện có vị ngọt, tính bình, quy vào kinh đại trường và vị, có tác dụng trị nôn cũng như táo bón.
Một số bài thuốc hay từ vị thảo dược Anh Túc Xác
Cây Anh túc xác được dùng để tác chế ra một số bài thuốc hay, có tác dụng điều trị các bệnh như:
- Bài thuốc trị ho lâu ngày: Anh túc xác nướng mật, tán nhuyễn. Hằng ngày uống 2g pha với nước pha mật.
- Bài thuốc trị hen suyễn, lao, ho lâu năm, mồ hôi tự ra: Anh túc xác sao giấm 100g, Ô mai 20g. Cả hai đem tán bột, mỗi lần uống 8g trước khi đi ngủ.
- Bài thuốc trị lỵ lâu ngày: Anh túc xác, nướng với giấm, tán bột, trộn với mật làm hoàn. Ngày uống 6-8g với nước sắc gừng ấm.
- Bài thuốc chữa trẻ nhỏ bị thổ tả bạch lỵ, không muốn ăn uống: Anh túc xác (sao), Trần bì (sao), Kha tử (nướng, bỏ hạt), đều 40g, Sa nhân, Chích thảo đều 8g. Tất cả tán bột. Ngày uống 8-12g với nước cơm.
Tất cả bài thuốc trên cần được kê toa và bốc bởi các thầy thuốc, bác sĩ có chuyên môn để tránh gặp những tác dụng phụ không mong muốn.
Cần lưu ý những gì khi sử dụng Anh Túc Xác?
Khi sử dụng Anh túc xác, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau đây để tránh gặp phải tác dụng phụ và hậu quả không mong muốn:
- Không sử dụng cho trẻ em dưới 3 tuổi, bệnh nhân gan thận yếu hoặc các bé gái đang tuổi dậy thì.
- Không dùng cho bệnh nhân mới bị ho hoặc bị lỵ
- Sử dụng anh túc xác với liều lượng và thời gian dài có thể dẫn đến nghiện và gây hại cho sức khỏe. Do đó, chỉ nên sử dụng trong các trường hợp bệnh nghiêm trọng như giảm đau cho bệnh nhân ung thư và cần được khuyến cáo chính xác bởi các chuyên gia y tế.
- Cần tuân thủ sự chỉ định, giám sát chặt chẽ của bác sĩ khi sử dụng anh túc xác. Trước khi sử dụng, cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ.
Những thông tin về dược liệu anh túc xác đã được chúng tôi cung cấp đầy đủ qua bài viết trên. Tuy nhiên, để sử dụng anh túc xác một cách hiệu quả và an toàn cho sức khỏe, bạn nên thực hiện dưới sự chỉ định và giám sát chặt chẽ của thầy thuốc, bác sĩ.
