Bệnh lý
Bán Chi liên là một trong số nhiều loại thuốc được nghiên cứu có khả năng chữa trị ung thư và nhiều bệnh lý khác. Để tìm hiểu thêm về dược liệu này, bạn có thể tham khảo thông tin qua bài viết dưới đây mà chúng tôi đã tổng hợp.
Xem thêm:
Tổng quan sơ lược thông tin về vị thuốc Bán Chi Liên
Mô tả đặc điểm
Bán chi liên (Radix Scutellariae barbatae), còn được gọi là Hoàng cầm râu, Tử liên thảo, Nha loát thảo, Hiệp điệp…, là một loại cây thân thảo sống lâu năm. Thân cây dạng bò, khá thấp, cao khoảng 20-50 cm, có 4 góc và phủ lông ngắn xung quanh.
Bán Chi Liên có rễ dạng chùm xoắn hoặc hình trụ tròn, hơi cong, nhỏ dần từ trên đỉnh về phía dưới với nhiều đường vân hình mạng hoặc xoắn. Lá cây mọc đối, phiến xoan thon, dài 1-2 cm, mép lá có răng đều và gân bên 3-4 đôi.
Cụm hoa có màu xanh tím đặc trưng, ở ngọn, dài 3-5 cm, với lá bắc thon hẹp và đài hình chuông cao 2,5 mm, có 2 môi. Quả của cây có hình thận, màu đen sậm. Bán Chi Liên ra hoa từ tháng 4-10 và ra quả từ tháng 6-11.
Phân bố, thu hái và bộ phận sử dụng
Bán Chi Liên thích hợp được trồng ở vùng đất ẩm thấp, có nhiều ánh sáng và thường được tìm thấy hoang dã và đồi ở các tỉnh miền núi. Loài cây này phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới như Ấn Độ, Myanmar, Thái Lan, Lào và Trung Quốc. Ở Việt Nam, Bán Chi Liên mọc phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc và một số tỉnh miền Trung.
Cây được thu hoạch vào thời điểm cuối mùa xuân hoặc đầu mùa hạ, từ tháng 3 đến tháng 5. Sử dụng toàn cây Bán Chi Liên để dùng làm thuốc.
Tác dụng của Bán Chi Liên
Bán Chi Liên có một số tác dụng như sau:
- Bán Chi Liên chứa các hoạt chất Phenol, Tanin, Alkaloid và đặc biệt là Flavonoid, giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa, hóa lỏng tế bào gây hại, tăng cường sức đề kháng, và hỗ trợ giảm đau.
- Dược liệu này còn có tiềm năng ức chế tế bào ung thư
- Bán chi liên còn có khả năng ức chế một số loại trực khuẩn gây bệnh như Staphyloccocus aureus, Shigella flexneri và Neisseria catarrhal.
- Dược liệu cũng có tác dụng lợi niệu và hạ áp.
Công dụng và liều dùng
Công dụng
- Bán chi liên là một loại cây vị đắng, tính mát, có nhiều công dụng trong điều trị và phòng ngừa khối u tăng sinh.
- Cây còn có công dụng xổ tiêu và tiêu khối u thời kỳ đầu, thường được kết hợp với Bạch hoa xà thiệt thảo và Xạ đen, hai loại thuốc khác cũng có tác dụng điều trị khối u và mụn nhọt.
- Bán chi liên còn hỗ trợ điều trị lao phổi, abces phổi, viêm gan, xơ gan cổ trướng, bệnh phụ khoa, viêm ruột thừa, và các bệnh ngoài da như mụn nhọt, sưng đau, viêm vú, viêm mủ da.
- Ngoài ra, Bán chi liên cũng được sử dụng để trị sâu răng, rắn độc, trùng thú cắn và chấn thương.
Liều dùng
Bán Chi Liên chỉ được sử dụng khoảng từ 20 – 40 gram/ngày.
Một số bài thuốc có vị thuốc Bán Chi Liên
Bán Chi Liên thường được sử dụng nhiều trong Đông y để chữa nhiều bệnh lý như:
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị các khối u gan, phổi: 20g Bán chi liên, 40g Bạch hoa xà thiệt thảo, 12g Nấm linh chi. Sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị các loại u vùng sinh dục, u vú ở phụ nữ, u tiền liệt tuyến ở nam: 20g Bán chi liên, 40g Bạch hoa xà thiệt thảo, 12g Trinh nữ hoàng cung. Sắc uống ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư mũi họng: Bán chi liên, Bạch hoa xà thiệt thảo, Thổ phục linh, Thất diệp nhất chi hoa, Hoàng dược tử, Hạ khô thảo, Bối mẫu, Bạch cương tàm, Hoàng cầm, Bạch mao căn, Liên kiều mỗi vị 12g. Đem sắc nước uống ngày 1 thang.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị xơ gan: 20g Bán chi liên, 50g An xoa (sao vàng hạ thổ), 40g Cà gai leo. Sắc uống.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh tổ đỉa: 60g Bán chi liên. Sắc lấy nước ngâm rửa vùng da tổn thương.
Lưu ý khi sử dụng Bán Chi Liên
Người dùng cần lưu ý một số điều khi sử dụng thảo dược Bán Chi Liên:
- Nên sắc nhỏ lửa để thu được hoạt chất thuốc tốt nhất
- Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú được khuyến cáo không nên sử dụng vị thuốc này
- Hạn chế ăn rau muống, đậu xanh, trà khô khi dùng thuốc để tránh làm giảm tác dụng của thuốc
- Khi mới dùng, có thể gặp một số tác dụng phụ như mệt mỏi, đau bụng, khó chịu hoặc đi cầu phân đen (do tác dụng xổ tiêu của thuốc)
- Hạn chế ăn đậu xanh, rau muống, chè khô trong thời gian sử dụng thuốc để tránh tương tác gây giảm tác dụng của dược liệu.
- Nên uống thuốc khi đói để tăng hiệu quả hấp thu, lý tưởng là trước ăn 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ.
- Bài thuốc từ Bán Chi Liên có thể không hiệu quả với bệnh nhân ung thư ở giai đoạn nặng hoặc không phù hợp về cơ địa.
- Người bệnh cần tuân theo chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc hoặc bài thuốc trong quá trình điều trị.
Bán Chi Liên là vị thuốc có nhiều tác dụng, công dụng hay giúp cải thiện triệu chứng của nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, để tránh lạm dụng và tăng hiệu quả điều trị đồng thời tránh gây ra các tác dụng phụ, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
