Bệnh lý
Mộc hương là một vị thuốc có tác dụng hỗ trợ và điều trị một số bệnh liên quan đến đường tiêu hóa. Hiện nay, dược liệu này đang được nghiên cứu với nhiều tác dụng khác. Chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về vị thuốc này trong bài viết dưới đây.
Xem thêm:
Giới thiệu sơ lược về cây mộc hương
Mộc hương là cây gì?
Cây mộc hương là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc được sử dụng làm vị thuốc trong đông y. Mộc hương hiện nay có 2 loại chính, bao gồm:
- Quảng mộc hương, hay còn gọi là Vân mộc hương, được chiết xuất từ rễ cây Vân mộc hương đã được phơi hoặc sấy khô;
- Thổ mộc hương, hay còn gọi là Hoàng hoa thái (Radix Helenii), được chiết xuất từ rễ cây Thổ mộc hương (Inula helenium L.) đã được phơi hoặc sấy khô.
Ngoài hai loại này, còn có một số cây khác cũng cho vị Mộc hương thuộc họ Cúc, bao gồm cây Xuyên mộc hương
Mô tả đặc điểm
Cây Vân mộc hương (Magnolia champaca) là một loài cây sống lâu năm, có rễ to với đường kính trên 5cm và vỏ ngoài màu nâu nhạt. Lá của nó hình 3 cạnh tròn, dài từ 12 đến 30 cm và rộng từ 6 đến 15 cm, hai mặt lá đều có lông, phía dưới nhiều hơn phía trên. Hoa của cây Vân mộc hương hình đầu màu tím lam, nở từ tháng 7 đến tháng 9 và đậu quả từ tháng 8 đến tháng 10.
Cây Thổ mộc hương (Magnolia obovata) cũng là một loài cây sống lâu năm, cao từ 0,5 đến 1,5 m. Lá phía gốc to và có thể dài tới 40 cm, trên thân lá mọc so le và nhỏ hơn, có hai tai ôm lấy thân ở phía cuống và mép lá có răng cưa không đều. Hoa của cây Thổ mộc hương hình đầu, màu vàng và quả bế có vân dọc và dài khoảng 4mm.
Công dụng
Cây mộc hương ngoài công dụng lớn nhất là làm thuốc trong Y học cổ truyền thì loài thực vật này còn được sử dụng nhiều để:
- Dùng làm cây cảnh trang trí
- Sử dụng làm trà thảo dược
- Dùng trong làm đẹp như dầu gội, dầu xả,…
- Dùng làm thuốc trong Đông y giúp điều trị nhiều bệnh lý khác nhau
Cây mộc hương được dùng làm thuốc trong Y học cổ truyền
Cây mộc hương có tính ấm, vị cay và đắng với nhiều tác dụng khác nhau, bao gồm hỗ trợ hệ thống tiêu hóa, giảm đau và cân bằng năng lượng trong cơ thể. Cụ thể, mộc hương có thể giúp làm tan ứ đọng, cân bằng tỳ vị, loại bỏ phong tà, hỗ trợ trị liệu các triệu chứng hỏa, phát hãn, giải độc cũng như giảm đau.
Việc sử dụng mộc hương để điều trị các triệu chứng này nên được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia, bác sĩ y tế có chuyên môn.
Y học cổ truyền đã sử dụng mộc hương và kết hợp với các vị thuốc Đông y để tạo nên các bài thuốc chữa bệnh an toàn, hiệu quả như sau:
- Để điều trị lỵ mạn tính, có thể dùng mộc hương và hoàng liều lượng bằng nhau, tán thành viên và uống mỗi lần 0,2 đến 0,5g, ngày 2 đến 3 lần.
- Đối với trẻ em bị tiêu chảy do thức ăn tích trệ, mộc hương có thể được sử dụng cùng với các thảo dược khác như mạch nha, bạch truật, hoàng liên, chỉ thực, trần bì, sơn tra và thần khúc, mỗi vị 12g; sa nhân, liên kiều, la bạc tử mỗi vị 8g. Tán bột làm viên và uống mỗi ngày từ 4 đến 8g.
- Đối với viêm đại tràng mạn tính và rối loạn tiêu hóa, mộc hương có thể được kết hợp với hoài sơn, ý dĩ, bạch truật, đẳng sâm với mỗi vị 12g; Phụ tử chế 8g; Can khương, thương truật, chỉ thực mỗi vị 6g; Nhục quế và xuyên tiêu mỗi vị 4g. Chế biến theo dạng sắc nước và uống mỗi ngày 1 thang, sau 5 thang thì đến cơ sở y tế khám lại.
- Để điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng, mộc hương có thể được kết hợp với bạch thược, phục linh, kỷ tử, đương quy, đại táo, xuyên khung, táo nhân, a giao, trần bì và ngũ vị tử. Chế biến và uống mỗi ngày trong 1 tháng, có thể sử dụng trong vòng từ 5 đến 10 tháng.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm các loại thuốc được làm từ mộc hương đều cần phải được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia y tế.
Tác dụng của vị thuốc mộc hương trong Đông y
Mộc hương là vị thuốc thảo dược có rất nhiều tác dụng hữu ích, có thể giúp điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Trong đó, một số lợi ích dễ thấy nhất khi dùng mộc hương đó là:
- Chống viêm giảm đau
- Giúp điều trị giun, nhiễm trùng đường ruột
- Hỗ trợ tiêu hóa
- Hỗ trợ hệ thống miễn dịch
- Tốt cho tim mạch.
- Tăng cường sức khỏe cho gan
- Ngoài ra, mộc hương trong y học cổ truyền còn có tác dụng kiện tỳ hòa vị, điều khí chỉ thống, an thai, chữa ngực bụng đau đầy, tả lỵ, nôn mửa,…
Một số lưu ý khi sử dụng mộc hương
Khi sử dụng mộc hương, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Do Mộc hương có vị cay thơm và tác dụng tiết khí, nên không thích hợp để sử dụng dài ngày với những người khỏe mạnh.
- Người bị âm hư, tân dịch bất túc cũng không nên dùng.
- Nếu có triệu chứng suy yếu chân khí, huyết hư, nhiệt thì cũng không nên sử dụng Mộc hương.
- Người cao huyết áp nên cẩn trọng khi sử dụng
- Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú thì nên thảm khảo trước ý kiến của bác sĩ trước khi dùng.
Tóm lại, cần sử dụng liều lượng phù hợp với tình trạng sức khỏe của từng người khi sử dụng mộc hương. Nếu muốn dùng các bài thuốc chứa mộc hương để điều trị, tốt nhất bạn nên được khám và chỉ định bởi các chuyên gia y tế có chuyên môn.
